Kafedrasi «Elektr injenering»

Ish, energiya va quvvat

Iste’molchidagi zaryadlarni ko’chirishda bajarilgan ish quyidagicha topiladi:

, ,

ekanligini topamiz. Bunda; - manbada issiqlikka aylangan energiya tashqi zanjirda sarf qilinadigan energiya .

Ishning bajarish tezligi quvvat deyiladi.

(Vt)-manbaning quvvati.

(Vt) – Iste’molchining quvvati.

(Vt) – isrof bo’lgan quvvat.

Joul – Lens qonuni

Issiqlikka aylanuvchi elektr energiya;

(j) yoki (kal).
Masalalar

1.1-masala.

Uzunligi 10m, diametri 0,4mm bo’lgan nixromdan yasalgan elektrik pechka spiralining ishlash temperaturasi 300⁰. Tarmoq kuchlanishi 220 V. Spiraldagi zichlikni aniqlang.

1.2-masala.

12 v li avtomobilg’ lampochkasidan nominal kuchlanishda 4a tok o’tadi, agar uni batareyaga ulansa, lampochka kuyadimi? Batareyadagi E.Yu.K. 90v. Ichki qarshiligi 42 om. Lampochka qarshiligini bog’liq bo’lmagan doimiy kattalik deb qarang.

1.3-masala.

Kuchlanish U=110v bo’lgan elktr tarmoqqa qarshiligi r=200 Om cho’g’lanma lampa ulangan. Lampadagi tok kuchini aniqlang.

1.4-masala.

Agar isitish asbobidagi tok kuchi I=5a, uning qarshiligi bo’lsa, uning qisqichlaridagi kuchlanishni aniqlang.

1.5-masala.

Agar simlarning ko’ndalang kesimi S=10mm² va liniyaning uzunligi 200m bo’lsa, havo liniyasi simlarining +20⁰S va -10⁰S temperaturadagi qarshiligini toping.

1.6-masala.

Elektr kavsharlagich 5a tokda 12v ga muljallangan. Kavsharlagich 30 min. ishlaganda undan qancha issiqlik ajraladi?

1.7-masala.

Quvvati 2kvt li elektr dvigatelg’ 6 a tok istehmol qiladi. Uning cho’lg’amlari qarshiligi 2 om. Dvigatelg’da 2 soatda ajralib chiqadigan issiqlik miqdorini hisoblang.

1.8-masala.

Kuchlanishi U=220v bo’lgan tarmoqqa quvvati ‘=5kvt bo’lgan elektr dvigatelg’ ulangan. Elektr dvigateldan oqayotgan tok kuchini aniqlang.

1.9-masala.

Kuchlanish U=225v bo’lgan tarmoqqa I=4a tok oluvchi isitgich asbobi ulangan. Asbobning kuvvati va asbob 2 soat ichida istehmol qilgan energiyaning bahosini toping. 1kvt soat elektr energiya 23 so’m turadi.

1.10-masala.

Agar isitgich asbobining qarshiligi 22 om, tarmoqning kuchlanishi 110v bo’lsa, bu asbobda 15 minutda ajralib chiqqan issiqlik miqdorini toping.

1.11-masala.

Mis simning diametri d=0,3mm, qarshiligi R=82om. Simning uzunligini toping.

1.12-masala.

Manbaning qisqa tutashtirilgan toki I_q=48A. Agar shu manbaga qarshiligi R=19,5 om bo’lgan rezistor ulansa, tok 1,2 amperga kamayadi. Manbaning E.Yu.K.ni va ichki qarshiligini aniqlang.

1.13-masala.

E.Yu.K manbaning ichki qarshiligi r₀=0,1om. Unga ulangan Iste’molchidan I=0,75A tok o’tib, bir soat ichida 729 kall issiqlik chiqaradi. Manbaning E.Yu.K qiymatini toping.