6.Depozit siyosati
Markaziy bankning depozit siyosati deganda Markaziy bank tomonidan
Hukumatga, tijorat banklariga tegishli pul mablag’larini depozit hisobraqamlariga
jalb etish va boshqarish tushuniladi.
Markaziy bank Hukumatga tegishli pul mablag’laridan, masalan, Davlat
byudjeti mablag’laridan muomaladagi pul massasini tartibga solishda foydalanadi.
Davlat byudjeti daromadlarini kelib tushish vaqti bilan byudjet xarajatlarini
moliyalashtirish vaqti o’rtasidagi farq tufayli ma’lum miqdordagi pul mablag’larini
to’planishi yuz beradi. Markaziy bank ana shu pul mablag’laridan vaqtinchalik
foydalanadi. Germaniya Markaziy banki, ya’ni Bundesbank amaliyotida ushbu pul
113
Фаненко М. Международная ликвидность и диверсификация официальных резервных активов.// Мировая
экономика и международные отношения. – Москва. 2007 - № 6. – С.56.
mablag’lari muomaladagi pul massasini boshqarishning “nozik vositasi” deb
ataladi
114
.
Markaziy bankning depozit siyosati deganda Markaziy bank tomonidan
Hukumatga, tijorat banklariga tegishli pul mablag’larini depozit hisobraqamlariga
jalb etish va boshqarish tushuniladi.
Markaziy bank Hukumatga tegishli pul mablag’laridan, masalan, Davlat
byudjeti mablag’laridan muomaladagi pul massasini tartibga solishda foydalanadi.
Davlat byudjeti daromadlarini kelib tushish vaqti bilan byudjet xarajatlarini
moliyalashtirish vaqti o’rtasidagi farq tufayli ma’lum miqdordagi pul mablag’larini
to’planishi yuz beradi. Markaziy bank ana shu pul mablag’laridan vaqtinchalik
foydalanadi. Germaniya Markaziy banki, ya’ni Bundesbank amaliyotida ushbu pul
mablag’lari muomaladagi pul massasini boshqarishning “nozik vositasi” deb
ataladi
115
.
Odatda, hukumatga tegishli pul mablag’lari Markaziy bankning balansida
saqlanadi. Shu sababli, Markaziy bank mazkur pul mablag’larini boshqarish
imkoniyatiga ega bo’ladi. Markaziy banklarning tuman, shahar filiallari
bo’lmaganligi sababli, Davlat byudjetining kassa ijrosini amalga oshirishda ular
tijorat banklarining xizmatidan foydalanishga majbur bo’lishadi. O’zbekistonda
ham, Rossiya va Germaniyada ham Markaziy banklarning joylarda filiallari
mavjud emas. Shu sababli, ular Davlat byudjetining kassa ijrosini amalga
oshirishda tijorat banklarining xizmatidan foydalanadilar.
Markaziy bank tijorat banklarining “Nostro” vakillik hisobraqamlaridagi
ortiqcha pul mablag’larini o’zining depozit hisobraqamlariga jalb etish yo’li bilan
bank tizimining likvidliligiga va tijorat banklarining kreditlash imkoniyatiga ta’sir
ko’rsatadi.
114
Nemetskiy Federalniy bank: denejno-politicheskie zadachi. – Frankfurt-na-Mayne, 1993. - №7.
115
Немецкий Федеральный банк: денежно-политические задачи. – Франкфурт-на-Майне, 1993. - №7.
5,9
7,1
7,8
8,6
11,2
0
2
4
6
8
10
12
2012y
2013y
2014y
2015y
2016y
Do'stlaringiz bilan baham: |