Kafedrasi abdullayev utkir azimovich

 
6.Depozit siyosati 
 
Markaziy bankning depozit siyosati deganda Markaziy bank tomonidan 
Hukumatga, tijorat banklariga tegishli pul mablag’larini depozit hisobraqamlariga 
jalb etish va boshqarish tushuniladi. 
Markaziy bank Hukumatga tegishli pul mablag’laridan, masalan, Davlat 
byudjeti mablag’laridan muomaladagi pul massasini tartibga solishda foydalanadi. 
Davlat byudjeti daromadlarini kelib tushish vaqti bilan byudjet xarajatlarini 
moliyalashtirish vaqti o’rtasidagi farq tufayli ma’lum miqdordagi pul mablag’larini 
to’planishi yuz beradi. Markaziy bank ana shu pul mablag’laridan vaqtinchalik 
foydalanadi. Germaniya Markaziy banki, ya’ni Bundesbank amaliyotida ushbu pul 
113
Фаненко М. Международная ликвидность и диверсификация официальных резервных активов.// Мировая 
экономика и международные отношения. – Москва. 2007 - № 6. – С.56. 

---

 
mablag’lari muomaladagi pul massasini boshqarishning “nozik vositasi” deb 
ataladi
114
. 
Markaziy bankning depozit siyosati deganda Markaziy bank tomonidan 
Hukumatga, tijorat banklariga tegishli pul mablag’larini depozit hisobraqamlariga 
jalb etish va boshqarish tushuniladi. 
Markaziy bank Hukumatga tegishli pul mablag’laridan, masalan, Davlat 
byudjeti mablag’laridan muomaladagi pul massasini tartibga solishda foydalanadi. 
Davlat byudjeti daromadlarini kelib tushish vaqti bilan byudjet xarajatlarini 
moliyalashtirish vaqti o’rtasidagi farq tufayli ma’lum miqdordagi pul mablag’larini 
to’planishi yuz beradi. Markaziy bank ana shu pul mablag’laridan vaqtinchalik 
foydalanadi. Germaniya Markaziy banki, ya’ni Bundesbank amaliyotida ushbu pul 
mablag’lari muomaladagi pul massasini boshqarishning “nozik vositasi” deb 
ataladi
115
. 
Odatda, hukumatga tegishli pul mablag’lari Markaziy bankning balansida 
saqlanadi. Shu sababli, Markaziy bank mazkur pul mablag’larini boshqarish 
imkoniyatiga ega bo’ladi. Markaziy banklarning tuman, shahar filiallari 
bo’lmaganligi sababli, Davlat byudjetining kassa ijrosini amalga oshirishda ular 
tijorat banklarining xizmatidan foydalanishga majbur bo’lishadi. O’zbekistonda 
ham, Rossiya va Germaniyada ham Markaziy banklarning joylarda filiallari 
mavjud emas. Shu sababli, ular Davlat byudjetining kassa ijrosini amalga 
oshirishda tijorat banklarining xizmatidan foydalanadilar.
Markaziy bank tijorat banklarining “Nostro” vakillik hisobraqamlaridagi 
ortiqcha pul mablag’larini o’zining depozit hisobraqamlariga jalb etish yo’li bilan 
bank tizimining likvidliligiga va tijorat banklarining kreditlash imkoniyatiga ta’sir 
ko’rsatadi. 
114
Nemetskiy Federalniy bank: denejno-politicheskie zadachi. – Frankfurt-na-Mayne, 1993. - №7.
115
Немецкий Федеральный банк: денежно-политические задачи. – Франкфурт-на-Майне, 1993. - №7. 
5,9 
7,1 
7,8 
8,6 
11,2 
0 
2 
4 
6 
8 
10 
12 
2012y 
2013y 
2014y 
2015y 
2016y 

---