Кафедраси “ машиналар яратишнинг

14.3. Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш масалалари ва бу борадаги давлат қонунчилиги.


Таянч иборалар :


- Инсон ва биосфера, ер ва сув ресурси, табиий айланиш ва модда алмашиниш, ҳайвонот ва ўсимлик дунёси, "инсон-машина-мухит" тизими, экологик ҳавфсизлик, мухофаза қилиш нормалари, мухофаза қилиш Давлат дастури, Давлатлараро экология кенгаши, Вазирлар Маҳкамасининг махсус қарори.

Инсон табиатдан фойдаланиб янги шароит ҳосил қилади, географик мухитни ўзгартиради, табиатда кечадиган табиий айланиш ва модда алмашиниш жараёнига таҳсир кўрсатади. Бундай таҳсирнинг салбий оқибатлари табиатдаги тенгликка зарар етказади, инсон ва биосфера мувозанатининг бузилишига олиб келиши мумкин. Шунинг учун ҳам табиатдан фойдаланишда унинг мухофазасига эoтибор бериш обoектив зарурият бўлиб қолади.

Илмий техника тараққиёти ва улар билан боғлиқ бўлган инсоннинг саноатдаги улкан ишлари катта ўзгаришлар бўлишига, яни юқори даражадаги саноат патенциали, барча кўринишдаги технологик машиналарнинг кенг ривожланиши, катта ер майдонларини ўзлаштиришга, сунpий хавза тизимини яратишга ва бошқа мувоффақиятларга олиб келади.
Атроф-муҳитни ёмонлашиши инсон учун ўта ёмон натижаларга олиб келиши мумкин. Шунга кўра, атроф-мухит муҳофазаси ҳозирги кундаги энг асосий муаммолардан бири бўлиб келмоқда. Ушбу муаммо сўнгги йилларда янада кескинлашди. Экологик хавфсизлик муаммоси аллақачон миллий ва минтақавий доирадан чиқиб бу инсониятнинг муаммосига айланган.
ХХI-аср бўсағасида фан-техника тараққиёти жадал суратлар билан ривожланиб бораётганлиги билан бирга хаво бўшлиғининг ифлосланиши ҳам экологик хавфсизликка солинаётган тахдиддир. Мутахассисларнинг маълумотларига қараганда хар йили республиканинг атмосфера хавосига 4 млн. тоннага яқин зарарли моддалар қўшилмоқда. Шуларнинг ярми углерод оксидига тўғри келади, 15%ни углеводород чиқиндилари, 4% ни олтингугурт оксиди, 9% ни азот оксиди, 8% ни қаттиқ моддалар ташкил этади ва 4%га яқини ўзига хос ўткир захарли моддалара тўғри келади.
Юқорида санаб ўтилган муаммоларни ечиш, атроф-муҳитни зарарланишини олдини олиш ва шу каби масалаларни хал қилиш ушбу соҳа оқимининг асосий вазифаси.