Kafedra: halq tibbiyoti, reabilitologiya va jismoniy tarbiya fan: vrach nazaroti tibbiy profilaktika fakulteti

Javob: anatomik belgisi, faollik belgisi, o’quv tarbiya belgisi buyicha, amaliy sport mashqlari.

Testlar

1.Shifobaxshjismoniytarbiyaningo’zigaxosusuliniko’rsating

A.*tabiiy biologik usuli

V.gumoral usuli

S. umumiy mustaxkamlovchi davolash usuli

D.stimulyatsiyalovchi davolash usuli

2.Jismoniy mashqlarning davolovchi ta`sir mexanizmini ayting

A.*kompensator

V. jismoniy

S. spetsifik

D. nospetsifik

3.Shifobaxsh jismoniy tarbiyaning asosiy guruh vositalarini ko’rsating

A.*jismoniy mashqlar

V. me`yorli yurish

S. terrenkur

D. ertalabki gigienik gimnastika

4.Jismoniy mashqlar bo’linadigan guruhni ko’rsating

A.*gimnastik mashqlar

V. umumiy mustaxkamlovchi

S. chiniqtiruvchi

D. maxsus

5.Gimnastik mashqlar bo’linadigan guruhni ko’rsating

A.*nafas mashqlari

V. izotonik mashqlar

S. izometrik mashqlar

D. amaliy sport mashqlari

6.Nafas mashqlarining turini ko’rsating

A.*statik

V. izometrik

S. ideomotor

D. nafasni olishda ushlab turuvchi

7.Statik nafas mashlarining turini ayting

A.*ko’krak

V.Buteyko bo’yicha VLGS

S. Strelnikova bo’yicha nafas gimnastikasi

D. nafas olishda nafasni ushlash bilan

8.Dinamik nafas mashqlarining turini ko’rsating

A.*fiziologik

V. ko’krak

S.diafragmal

D. aralash

9.Asosiy maxsus nafas mashqlarini ayting

A.*tovushli nafas mashqlari

V. maxalliy nafas mashq

S.diafragmal

D. nafas olishda nafasni ushlash bilan

10.Umumiy rivojlantiruvchi gimnastik mashqlar qaysi belgisi bo’yicha o’rganiladi

A.*anatamik belgisi bo’yicha

V. patogenetik belgisi bo’yicha

S. ketma-ketlik belgisi bo’yicha

D. fiziologik belgisi bo’yicha

11.Faollik belgisi bo’yicha asosiy mashq turini ko’rstaing

A.*ideomtor

V. izotonik

S. izometrik

D. kuchlanish bilan mashqlar

12.Mexanoterapiyada qo’llaniladigan yordamchi vositani ko’rsating

A.*trenajerlar

V. Ilizarov apparati

S. Shteynbok apparati

D.tredban

Baholashmezoni:

Maksimalball 15	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
20-16-a`lo	15-12-yaxshi	11-7-o’rta	6-4-qoniqarsiz	3 vaundankam-yomon
100%-86%	85%-73%	72-56%	55%-46%	45% vaundankam

4. Amaliyqism

Mustaqilravishdashifobaxshjismoniytarbiyadako’llaniladiganvositalarvashakllarningturlariga asoslanib va qo’llabbemorlarga kompleks reja tuzadilar, xarakat tartibotini aniqlaydilar.

5. Malaka, ko’nikma va bilimni tekshirish usullari

- og`zaki;

• 
  yozma;
  
• 
  organayzerlar;
  
• 
  test;
  
• 
  vaziyatlimasalalarechish;
  
• 
  egallanganamaliyko’nikmalarninamoyishetish;
  

5.1.Talabalarbilmi, ko’nikmavamaxoratinibaholashdaqo’llaniladigannazoratmezonlari

№	Baho	a`lo	yaxshi	o’rta	qoniqarsiz	yomon
	O’zlashtirish % hisobida	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% vaundankam
1	Nazariyqism	20-19 ball	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
2	Analitikqism: organayzer	15-14 ball	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
3	Test	15-14 ball	13-12 ball	11-10 ball	9-8 ball	7-6ball
4	Amaliyqism	40-34,4-ball	34-28,4ball	28-22ball	21,6-14,8 ball	14,4 ball
5	Nazoratsavollari	10-7,9	7,75-5,6	5,5-4,25	4,1-2,5	2,4 ball

5.2.Joriynazoratnibaholashmezoni.

1	96-100	A`lo «5»	Mavzubo’yichao’zfikrinito’liqbayonetadi, barchaberilgansavollargato’liq to’g`ijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdafaolqatnashadi.Mavzubo’yichavaziyatlimasalalarniechadi, testsavollarigato’liqvato’g`rijavobberadi. Erkintasavvurgaegabo’lib, kerakbo’lgandao’qituvchibilano’zfikrinialmashaoladi.
2	91-95		Mavzubo’yichao’zfikrinito’liqbayonetadi,barchaberilgansavollargato’liqto’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi,ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdafaolqatnashadi, mustaqilmushohadayuritadi. Mavzumohiyatinitushuntiraoladi, erkintasavvurgaegabo’ladi, o’qituvchibilanbemalolfikralmashaoladi.
3.	86-90		Mavzubo’yichao’zfikrinietarlidarajadabayonetadi, barchaberilgansavollargato’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiyfikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdaqatnashadi. Mavzubo’yichaamaliyishnatijalaribo’yichamustaqiltekshirishbayonnomasinito’ldiradi.
4	81-85	Yaxshi «4»	Mavzubo’yichao’zfikrinietarlidarajadabayonetadi, barchaberilgansavollargato’g`rijavobberadi, tahlilqiladivaxulosachiqaradi, ijodiy fikrlaydi, auditoriyadamavzunimuhokamaqilishdaqatnashadi.
5	76-80		Javoblarto’g`ri,ammoto’liqemas, o’qituvchiningqo’shimchasavollaribo’yichakamchiliknito’ldiradi, mavzunimuhokamaqilishdaetarlichafaol. Auditoriyadagitopshiriklarnibajarishdakatnashadi.
6.	71-75		Mavzunimuhokamaqilishdaetarlichafaol, ammoxatoliklargayo’lqo’yadi, Auditoriyaishlarinibajarishdaqatnashadi, kerakliyozishlarniamalgaoshiradi.
7.	66-70	Qoniqarli «3»	Javoblar 50% gato’g`ri, ammoberilgansavolningmohiyatinitushunadi; topshiriqlarnibajaraoladi,biroqunda 2-3 xatoliklargayo’lqo’yadi.
8	61-65		Javoblar 50%gato’g`ri, savolmohiyatinihammavaqthamto’g`ritushunmaydi, topshiriqlarnio’qituvchiyordamidabajaradivashundaham 2-3 taxatogayo’lqo’yadi.
9	55-60		Javoblar 40% gato’g`ri,javobberishdayanglishibketadi, savolmohiyatinihammavaqtto’g`ritushunmaydi, topshiriqlarniboshqatalabayokio’qituvchiyordamidabajaradi.
10	54-30	Qoniqarsiz «2»	40% gachato’g`rijavobberaoladi, javoblaraniqemas, topshiriqlarnibajaraolmaydi. Uyvazifasibajarilmagan.
11	20-30		Amaliymashg`ulotgaqatnashadi, formada, daftaribor. Uygaberilganvazifabajarilmagan.

6. Nazoratsavollari

1 DJTgatushunchabering?

2 DJTnivositalarinisanabuting?

3 DJTnishakllari?

4 DJTnixususiyatlari?

5 DJTnita`sirmexanizmlari?

Baholashmezoni:

100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% vaundankam
10-7,9-a`lo	7,75-5,6-yaxshi	5,5-4,25-o’rta	4,1-2,5-qoniqarsiz	2,4 vaundankam-yomon

7.Tavsiyaetilganadabietlar

Asosiy

1.Epifanov V.A., Apanasenko G.L. «Lechebnaya fizkultura i vrachebnыy qontrol» M., 1990

Ko’shimchaadabiyotlar

1.Epifanov V.A. «Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina» M., 2000

2.Popov V.I. CHogovadze V.G. « Fizicheskaya reabilitatsiya» Rostov naDonu 2001

3.EpifanovV.A. “ Lechebnayafizicheskayakultura” M. 2003

4.DubrovskiyV.A. “ Lechebnayafizkultura” M. 2004

5.Lektsionnыe materialы i uchebno-metodicheskie razrabotki

6.Epifanov V.A. «Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina» M., 2000

7.Rixsieva O.A. «Massaj» T. 1996

8.EvdokimovaT.A. MilyukovaI.V. Noveyshiyspravochnik“ Lechebnayafizkultura” M. 2004

9.«Meditsinskie osnovы fizicheskogo vospitaniya i formirovaniya zdorovya i garmonichnogo razvitiya detey i podrostkov» prof. Nazirov F.G. prof. Axmedova D.M. prof. Suyumov F.A. dots. Vasilev V.D, prof. Shayxova G.I. Tashkent 2003

10.Karpman V.L. «Serdtse i sport» M., 1999

11.Edvard T. Xouli, B. Don-Frenks « Rukovodstvo instruktoraozdorovitel-nogo fitnessa» Kiev 2004

12.BetShou “YogafitTreningdlyazdorovya” M. 2005

13.MilyukovaI.V.EvdokimovaT.A. “ Gimnastikadlyadetey” M. 2004

14.A. BokovS. Sergeev “ Yogadlyadetey” M. 2004

15.Epifanov V.A., Moshkov V.N. «Lechebnaya fizkultura (spravochnik)» M.1997

16.M., Aulik I.V. «Opredelenie fizicheskoy rabotosposobnosti v klinike i sporte» M., 1990

17.YUldashev K.YU. «Nemedikamentoznыe metodы lecheniya profilaktiki i meditsinskoy reabilitatsii». Sb. nauch. trudov. T.-1994

18. CHet el adabieti:

TeylorS.B., MillerN.H. “ Basic physiologic principils relatied to

Group exirsise programs” Filadelphiya 1988

Tehaxton L. “ Phithiological and psythological effects of short term exirsise

eddiction on habitual runners.” 1992

19.Internetistochniki:

www.doktor.ru, www. medinfo. home.ml.org

http://www.restart-med.ru

http://www.mirmed.ru

http://micropolarization.narod.ru

http://skolioz.mccinet.ru

http://www.sportpsy.cz

Child in motion /cf/ (Rada Pisot)- http://www.zrs-kp.si/projekti/otrokvgibanju/Otrok%20v%20gibanju.pdf

www. aapmr.org, www.alhealth.com, www.docguide.com, www.healthweb.com, www.acsm.org, www.apta.org, www.sportsmed.org.

www.jphysiol.org, www.physsportmed.com

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG`LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI

TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI
“TASDIQLAYMAN

O’quvishlaribo’yichaprorektor

Prof

.__________TeshaevO.R.

“_____”_________________2012 yil
Kafedra: Xalqtibbiyoti, Reabilitologiyavajismoniytarbiya
Fan: Shifokor nazorati

TIBBIYPROFILAKTIKAFAKULTETI 3-KURS

TALABALARIUCHUN

YAGONAUSLUBIYTIZIM

MAVZU: “Statsionardavasanatoriylardaharakattartibotlari. DJTvazifalari.CHiniqishasosiyprintsiplari.”

Mavzusibo’yichaamaliymashg`ulot№ 14

TA`LIMTEXNOLOGIYASI


Toshkent–2012

Tuzuvchi: katta o’qituvchi Mirbabaeva D.B.


O’quv texnologiyasi tasdiqlangan:

kafedra yig`ilishida protokol №______ ____________12 y.

Fanning ta`limtexnologiyasi Toshkent tibbiyot akademiyasi Ilmiy-uslubiy kengashi “Ichki kasalliklar” sektsiyasida 2012 yil «____»dagi «_____»-son majlis bayoni bilan ma`qullangan.
Rayis: Professor,t.f.d. Karimov M.Sh.


O’quv mashg`ulotida ta`lim texnologiyasi modeli

Mavzu № 14 Statsionardavasanatoriylardaharakattartibotlari. DJTvazifalari.CHiniqishasosiyprintsiplari.

Ta`lim berish texnologiyasi (amaliy mashg`ulot)

Vaqt: 90 daqiqa	Talabalarsoni:8-10
O’quv mashg`ulotining shakli va turi	Amaliymashg`ulot
O’quvmashg`ulotiningtuzilishi	1.Kirish qism.. 2. Nazariy qism 3.Analitik qism: -organayzer -Test va vaziyatli masalalarlar 4. Amaliy qism
O’quvmashg`ulotimaqsadi:	Harakattartibotihaqidatushunchaberish, bemorlarnidavolashdaharakattartibotlarinito’g`ritanlashgavavazifalarinito’g`riqo’yish. DJTvazifalari.CHiniqishasosiyprintsiplari.Insonhayotidachiniqishningahamiyati.
Talababilishikerak:	Harakattartibotihaqida, bemorlargadavolashdaharakattartibotlarinito’g`ritanlashvavazifalarinito’g`riqo’yish.DJTnivazifalarini. CHiniqishasosiyprintsiplari. Insonhayotidagichiniqishningahamiyati.
Talababajaraolishilozim:	mustaqilravishdabemorlargadavolashdaharakattartibotlarinito’g`ritanlashvavazifalarinito’g`riqo’yish.DJTvazifalari.CHiniqishasosiyprintsiplari. Insonhayotidachiniqishningahamiyati.
Pedagogikvazifalar: Harakattartibotihaqidatushunchaberish, bemorlarnidavolashdaharakattartibotlarinito’g`ritanlashgavavazifalarinito’g`riqo’yish. DJTvazifalari.CHiniqishasosiyprintsiplari.Insonhayotidachiniqishningahamiyati.	O’quvfaoliyatinatijalari: mustaqilravishdabemorlargadavolashdaharakattartibotlarinito’g`ritanlashvavazifalarinito’g`riqo’yish.DJTvazifalari. CHiniqishasosiyprintsiplari. Insonhayotidachiniqishningahamiyati.
Ta`limusullari	Ma`ruza, aqliyhujum, hikoya, namoyish, amaliyishusuli, kitobbilanishlash, suhbat, ta`limiyo’yin, organayzer.
Ta`limshakli	Jamoaviy, guruhlardaishlash («Birgalikdao’qiymiz», «O’ylang-Juftlikdaishlang-Fikralmashing»), yakkatartibli
Ta`limvositalari	Doska-stend, yozuv taxtasi, eslatma, nazorat varag`i, matnlar, nazorat savollari, testlar, vaziyatli masalalar
Ta`limberishsharoiti	Maxsus texnika vositalari bilan jihozlangan, guruhli shakllarda ishlashga mo’ljallangan xonalar (djt kabineti, sport anjomlari,tonometr, fonendoskop,sekundomer,vaboshqalar.)
Monitoringvabaholash	Og`zakiso’rov: tezkor-so’rov,yozmaso’rov: test

O’quvmashg`ulotiningtexnologikharitasi

Ish bosqichlari va vaqti (90 daqiqa)	Faoliyat
	ta`limberuvchi		ta`limoluvchilar
1-bosqich. 5 daqiqa 15 daqiqa	Nazariy qism 1.1. Daftarlar va davomatnitekshirish 1.2 Mavzuning nomi, maqsad va kutilayotgan natijalarni etkazadi. Mashg`ulot rejasi bilan tanishtiradi. 1.2. Mavzu bo’yicha asosiy tushunchalarni; mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro’yxatini aytadi (ilova №.8) 1.3. O’quv mashg`ulotida o’quv ishlarini baholash mezonlari bilan tanishtiradi (ilova№6)		Tinglaydilar, yozib oladilar. Aniqlashtiradilar, savollar beradilar
2-bosqich. 5daqiqa 10 daqiqa 10daqiqa 15 daqiqa	Analitik qism 2.1. Tezkor-so’rov/ savol-javob/ aqliy hujum orqali bilimlarni faollashtiradi. 2.2. Amaliy mashg`ulotning rejasi va tuzilishiga muvofiq ta`lim jarayonini tashqil etish bo’yicha harakatlar tartibini bayon qiladi («Aylanma stol ishbilarmon o’yini) (ilova №3) 2.3. Klaster va kontseptual jadval organayzerlarni ishlash tartibini tushuntiradi va talabalarni guruhlarga ajratadi (ilova №4) 2.4.Tanafus 2.5.Talabalargamavzunio’zlashtirishuchunbelgilanganko’rgazmaliqurollar (testvavaziyatlimasala, kompyuterdasturlari, )nitaqdimetish, ulardanfoydalanishbo’yichako’rsatmalarvatushuntirishberish(ilova №4)		Javob beradilar YOzadilar. Guruhlarda ishlaydilar, taqdimotqiladilar vabosh.
3-bosqich. 10daqiqa 5daqiqa 10 daqiqa 5daqiqa	Amaliy qism 3.1. Amaliy ko’nikmalarni bajarish (ilova№5) 3.2.Mavzu bo’yicha yakun qiladi, qilingan ishlarni kelgusida kasbiy faoliyatlarida ahamiyatga ega ekanligi muhimligiga talabalar e`tiborini qaratadi. 3.3. Guruhlar ishini baholaydilar, o’quv mashg`ulotining maqsadga erishish darajasini taxlil qiladi. Qontrol savollar taxlili (ilova №7) 3.4. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi va uningbaholashmezonlarinietkazadi		Amaliy kunikmalarni bajaradilar O’z-o’zini, o’zaro baholashni o’tkazadilar. Savolberadilar Topshiriqniyozadilar
		1.Kirish 1.1. Mashg`ulotnio’tkazishjoyivajihozlanishi Maxsus texnika vositalari bilan jihozlangan, guruhli shakllarda ishlashga mo’ljallangan xonalar (djt kabineti, sport anjomlari,tonometr, fonendoskop,sekundomer,vaboshqalar.) 1.2. Motivatsiya

Harakattartibotinibilish, bemorlarnidavolashdaharakattartibotlarinito’g`ritanlashvavazifalarinito’g`riqo’yish,chiniqishasosiyprintsiplarini, insonhayotidachiniqishningahamiyatini bilish va to’g`ri qo’llashtalabatomonidanunikelajakdao’zmutaxassislikamaliyotidaishonchbilanqo’lashimkoniyatiniberadi.

1.3. Fanlararovafanlarichraaloqalar Sporttibbiyotifanibo’yichata`limberishvertikalintegratsiyabo’yichanormalanatomiya, normalvapatologikfiziologiya, ichkikasalliklarpropedevtikasi, gorizontalintegratsiyabo’yichafakultativvagospitalterapiya, travmatologiyavaortopediya, jismoniytarbiyavaShJTfanlaribilano’zviybog`langan

2. Nazariyqism 2.1. MASHG`ULOTNINGQISQACHAMAZMUNI

Davolovchijismoniytarbiyadaharakattartibotlari

DJTdaquyidagiharakattartibotlarivaularningvazifalarifarqlanadi :

1.Tushakharakattartiboti

A) qat`iy

B) kengaytirilgan

Muolajaningdavomiyligi 5-7 minut, ishlash – damolishnisbati 1:1, o’rtahisobda 8-10 tamashqberiladi, harbirmashq 3-4 martasekinsur`atdaqaytariladi.

Umumiyvazifalari :

1.Bemorgata`siretayotganruhiyvajismoniyta`sirlarnikamayti-rishyokiyo’qotish.

2.Qonaylanishningekstrakardialomillarinifaollashtirishyokiyaxshilash.

3.Qat`iytushaktartibotiasoratlariningoldiniolish (yotoqyara, qondimlanishi, ichakparezi, mushakatrofiyasi, qontrakturavah.z.).

2.YArimtushakyokipalataharakattrtiboti

Muolajaningdavomiyligi 15-20 minut, ishlash – damolishnisbati 3:1, o’rtahisobda 20-25 tamashqberiladi, mashqlarningqaytarilishsoni 6-8 marta, sekinsur`atda.

Umumiyvazifalari :

1.Qonaylanishningekstrakardialomillariniasta – sekinchiniqti-rish;

2.Engiljismoniyyuklamalargaorganizmniasta-sekinmoslashtirish.

3.Dimlanishholatlaribilankurashish.

3.Erkinharakattartiboti

A) erkinavaylovchi

B) erkinavaylovchi-chiniqtiruvchi

V) erkinchiniqtiruvchi

Muolajaningdavomiyligi 30-45 minut, ishlash – damolishnisbati

5 : 1, o’rtahisobda 25-35 tamashqberiladi, mashqlarningqaytarilishsoni 10-12 marta, sekin, o’rtasur`atlarda.

Umumiyvazifalari :

1.O’sibboruvchijismoniyyuklamalargaorganizmnimoslashtiribborish.

2.Organvasistemalarorasidagio’zaroaloqalarningkorrelyativli-giniyaxshilash.

3.Bemorlarnikasbvayashashfaoliyatlarigatayyorlash.

Davolovchigimnastikamuolajasinito’zishprintsiplari :

1.Dastlabkiholatnitanlash.

2.Patogenetikbelgisibo’yichamaxsusmashqlarnitanlash.

3.Muolajaningdavomiyligi.

4.Beriladiganmashqlarningsoni.

5.Harbirmashqningqaytarilishsoni.

6.Birmashqningdavomiyligi (tushaktartiboti – 10-15 sekund, yarimtushaktartiboti – 15-20 sekund, erkintartiboti – 30-40 sekund).

7.Qo’llaniladiganmashqlarningtarqoqligi, ya`nimuolajagaharxilmashqlarkiritilishikerak.

8.Berilayotganyuklamaningasta-sekinlikprintsipi, ya`nimuolajashundaytuzilishikerakki, avvalbemororganizmiengilmashqlaryordamidaasosiyyuklamagatayyorlanadi, so’ngramuolajaoxiridabo’shashtiruvchimashqlaryordamidabemororganizmidastlabkiholatgaqaytarilishilozim.

9.Qo’llaniladiganmashqlarsur`ati (sekin, o’rta, tez, tezlashadigan).

10.Muolajavaqtidaishlash-damolishnisbati.

11.Muolajavaqtidabajariladiganharakatningritmivaamplitudasi.

12.Muolajagaemotsionalomillarniqo’shish (musiqa, raqslargaxosmashq).

DJTbo’yichavrachningmajburiyatlari

1.Bemorlarniqabulqilishvatekshirish.

2.DavolovchishifokorlarbilanDJTgako’rsatmavaqarshiko’rsatmalarhaqidasuhbato’tkazish.

3.Mashg`ulotlarningeffektivliginianiqlash.

4.Vrachli-pedagogiknazoratnio’tkazish.

5.Metodistningmalakasinioshirishnimuntazamnazoratqilish.

6.DJTmashg`ulotisxemasinito’zishvashifobaxshgimnastikamuolajasinito’zishdaDJTningvazifalarinitavsiyaetish.
5.Metodistningmalakasinioshirishnimuntazamnazoratqilish.

6.DJTmashg`ulotisxemasinito’zishvashifobaxshgimnastikamuolajasinito’zishdaDJTningvazifalarinitavsiyaetish.