Kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini

2.2. Аntifriz, sovutish suyuqligi va issiqlik uzatuvchi suyuqliklar 

 

Оdatda  etilen  glikol  antifriz,  sovutish  va  sovutish  moddalarining  asosiy 

komponenti  sifatida  avtoulovlarda,  samolyotni  muzdan  tushirish  materiallarida, 

sovutilgan  suvni  havoni  tozalash  tizimlarida  va  geotermik  issiqlik  nasoslari  orqali 

issiqlik uzatishda ishlatiladi 

[39]. 

---

 

17 

Sof  etilen  glikolni  issiqlik  va  issiqlik  uzatish  samaradorligi  pastligi  sababli 

ko'p hollarda dvigatelning sovutish suyuqligi yoki antifriz sifatida ishlatish mumkin 

emas.  Shu  bilan  birga,  etilen  glikol  va  suv  aralashmasining  fizik  xususiyatlari 

sezilarli  darajada  farq  qiladi.  Masalan,  suvli  eritmadagi  etilen  glikol  foizining 

ko'payishi  bilan  muzlash darajasining pastligi  va qaynash  haroratining  yuqoriligiga 

erishildi, undan antifriz miqdori yuqori bo'lgan aralashmalar olinadi 

[69-72].  

Boshqa  kimyoviy  birikmalarga  xos  ravishda,  etilenglikol  ham  nisbatan  kam 

bo‘lsada  zaharlilik  darajasini  namoyon  qiladi.  Мasalan,  etilen  glikol  bir  necha 

marshrutlar  orqali  toksiklikka  olib  keladi,  yutish,  terining  emishi  va  nafas  olish. 

Toksik  metabolitlar  ko'plab  organlarga  ta'sir  qilishi  mumkin,  ammo  asosan 

markaziy  asab  tizimining  depressiyasini,  shuningdek  yurak-o'pka  va  buyrak 

etishmovchiligini keltirib chiqaradi 

[45-49]

. 

 

Кo'p  zararli  moddalar  asosan  turli  xil  zararli  metabolitlar,  shu  jumladan 

elektronlar  tashish  zanjiri,  oksidlovchi  fosforillanish,  uyali  nafas  olish,  glyukoza 

almashinuvi  va  nuklein  kislota  replikatsiyasi  ta'siridan  kelib  chiqadi 

(DNK)  [38, 

47]. 

Кaltsiy  oksalat  monohidratlari,  siydikda  yuqori  kaltsiy  va  oksalat 

konsentratsiyasi  bilan  hosil  bo'lgan  ignaga  o'xshash  va  nisbatan  yaxshi  kristallar 

siydik  namunalarini  mikroskopik  tahlil  qilish  natijasida  aniqlandi  va  buyrak  tizimi 

uchun yuqori patogen potentsialni namoyish etadi 

 [46-50]. 

Bundan tashqari, miya qon tomirlari devorlarida kaltsiy oksalat kristallarining 

cho'kishi  va  qo'shilib  keladigan  perivaskulyar  shish  va  yallig'lanish  bazal 

ganglionlarga qo'shimcha shish va zarar etkazishi mumkin 

[46-51]. 

Ushbu  dalillar  klinik  va  patologik  xususiyatlarning  aksariyatini  tushuntiradi 

[45, 52]. 

Etilen  glikol  poliuretan,  poli  (etilen  süksinat)  (PES)  va  polietilen  tereftalat 

(PET)  kabi  poliesterlarni  ishlab  chiqarish  uchun  muhim  kashshof  hisoblanadi. 

Qattiq  (HT)  poliuretanda  ishlab  chiqariladi.  p-izosiyanatobenzil  izosiyanatning 

etilen  glikol  bilan  alkiltin  katalizatorlari  yordamida  polyaddition  reaktsiyasi  bilan 

---

 

18 

HT  muntazamligi  1,1,3,3-tetrafenil-1,3-diklorodistannoksan  ishtirokida  poliuretan 

83% gacha yaxshilandi [72].

 

Biologik  parchalanadigan  polimerlar  -  poli  (etilen  süksinat),  poli  (trimetilen 

süksinat)  (PTS)  -  katilenator  sifatida  titanium  tetraisopropoxid  bilan  etilen  glikol, 

1,3-propandiol  (PD)  va  süksin  kislotadan  polikondensatlanish  reaktsiyasi  orqali 

sintez qilinishi mumkin 

[72]. 

Ushbu  bis  (2-gidroksietil)  tereftalat  dimetil  tereftalatni  etilen  glikol  bilan 

asosiy katalizatorlar (masalan, ominlar, ishqoriy metal oksidlari va asoslari) ustidan 

transesterifikatsiya qilish yo'li bilan hosil bo'lishi mumkin. Metil benzoat (MB) NaX 

ustidan etilen glikol bilan reaksiyaga kirishadi [70-72]. 

Neft va gaz sanoati katta chuqurlikdagi faolligini oshirishda davom etar ekan, 

uzoq  suv  osti  quvurlarida  gaz  haqida  gap  ketganda  tabiiy  gazni  qazib  olish  va 

tashish  gidratatsiya,  korroziya  va  foydali  qazilma  konlari  hosil  bo'lishining  oldini 

olish  uchun  qiyin  vazifadir  [66-72].  Kaltsiy  karbonat  quvurlarda  karbonat  angidrid 

gazini kaltsiy o'z ichiga olgan suv omboridan so'rilishi natijasida cho'kishi mumkin, 

bu esa issiqlik o'tkazuvchanlik koeffitsientini pasaytiradi [69-72].