Kadrlar tayyorlanadigan

11-rasm. To’g’ri chiziqli tashkilot tuzilmasi
Yakka hukmronlik tamoyili shundan iboratki, qo’l ostidagilar faqat bitta rahbarning farmoyishlarini bajaradilar. Buning ustiga amaldor shaxs qandaydir ijrochilarga ularning bevosita rahbarini chetlab o’tib, farmoyish berish huqukiga ega emas.

Ushbu tuzilma ayrim mutaxassislar va xizmat bo’linmalarini mavjud bo’lishiga yo’l qo’yadiki, ular faqat to’g’ri chiziqli rahbarga axborotlarni yig’ish va ishlab chiqarish yordam beradilar, ammo o’zlari boshqarilayotgan obyektga ko’rsatmalar yoki yo’riqnomalar beraolmaydilar.

Boshqaruvning bu tuzilmasining afzalligi farmoyishlarning yakkaligi va aniqligi, rahbarning o’zi boshqarayotgan bo’linma faoliyati natijalari uchun oshirilgan javobgarligi, qarorlar qabul qilishdagi operativligi, ijrochilar tomonidan bir birlari bilan muvofiklashtirilgan farmoyishlarni olinishidir.

To’g’ri chiziqli tuzilmaning kamchiliklari qo’yidagilardan iborat: rahbarga nisbatan yuqori talab, u boshqaruvning barcha vazifalari va korxona (bo’linma) faoliyati turlari bo’yicha keng bilimlar va tajribaga ega bo’lishi, axborotlar bilan to’ldirilishi, qo’li ostidagilar, yuqori rahbarlar va qo’shni tashkilotlar bilan aloqaning ko’pliligiga ega bo’lishi kerak.

Boshqaruvning vazifaviy tuzilishi –bu tuzilmada boshqaruv ta’sirlari to’g’ri chiziqli va vazifaviyga ajraladilar va bu ta’sirlardan har biri ijrochi uchun majburiydir. Vazifaviy aloqalar boshqaruvning har qanday umumiy va aniq vazifalari majmuasini amalga oshiradilar (12-rasm).

Ushbu tuzilma umumiy rahbar va bo’linmalar ( texnik, iqtisodiy va h.k.) rahbarlari ijrochilarga o’z ta’sirini vazifalar bo’yicha taqsimlaydilar. Rahbarlar bir birlarining ishiga aralashmaydilar. Umumiy rahbarlar faqat bo’linmalar rahbarlarining harakatlarini muvofiklashtiradilar va o’z vazifalarining cheklangan ro’yxatini bajaradilar (rahbarlar o’rtasidagi muvofiklashtiruvchi aloqa rasmda ko’rsatilmagan).

Раҳбар


Teskari aloqa





Ходимлар бўлими бошлиғи

Бош иқтисодчи

Бош муҳандис





Ижрочи N

Ижрочи 1

.............

12-rasm. Boshqaruvning vazifaviy tuzilmasi

Har bir rahbar faqat vazifalarning aniq ijrochilar tomonidan ishni bajarilishi uchun zarur bo’lgan zarur qisminigina o’ziga oladi. Bunda rahbarlarni ishni bajarilishini borishi haqida xabardor qiluvchi teskari aloqa bo’lmasligi mumkin. Bunday tuzilmada rahbarlar vazifaviy deb ataladilar.

To’g’ri chiziqli vazifaviy tuzilma o’z ichiga ham to’g’ri chiziqli va ham vazifali tashkil qilishlarni oladi, bu ijrochilar uchun ikki tomonlama bo’ysunishni yaratadi (13-rasm). Boshqaruvning ko’pgina idoralari va ijrochilari boshqaruv faoliyati(vazifalari)ning alohidagi turlarini bajarishga ixtisoslashadilar, vazifaviy bo’linmalar quyida turuvchi bo’limlarga ko’rsatmalar va farmoyishlarni (vakolatlari doirasida) berish huquqiga egalar. Bu tuzilmaning afzalliklari aniq vazifalar uchun javob beruvchi mutaxasislarning yuqori omilkorligi, to’g’ri chiziqli rahbarlarning ular vazifaviy faoliyat masalalari bo’yicha ma’lumotlar tayyorlashdan ozod bo’lganliklari natijasida operativ boshqaruv bo’yicha imkoniyatlarini kengayishidir.


Корхона директори

Таъминот

Режалаштириш

Ходимлар

Молия

1-бўлим

3-бўлим

2-бўлим