Качмарек Ф. «Введение в физику лазеров», «Мир», М. 1981. Демтредер В. «Лазерная спектроскопия»

Ular tashqi sharoitga (temperatura, bosim, intensivlikka va boshqalarga) bog’liq emas!
m→n majburiy o’tishlar sonining vaqt bo’yicha o’zgarishi
n→m o’tishlar sonining (yutilish)
vaqt bo’yicha o’zgarishi
Nm va Nn mos ravishda m va n energetik holatlardagi bandlik
Majburiy nurlanish yutilishdan ko’p bo’lishi mumkinmi?
Inversiya holati
Inversiya holati paydo bo’ladigan muhit – акtiv muhit hisoblanadi
1.2. Ber-Buger-Lambert qonuni. Generatsiya sharti
1. Intensivlik – birlik yuzadan vaqt birligi ichida o’tayotgan elektromagnit maydon to’lqin energiyasi.
Birligi
2. Intensivlik - vaqt birligi ichida birlik yuzadan o’tuvchi ω chastotali kvantlar soni
yoki Vt/m2
Аktiv muhitda tarqalayotgan to’lqin intensivligining o’zgarishi
Yutilish hisobiga o’zgarish
Majburiy nurlanish hisobiga o’zgarish
To’lqin intensivligining natijaviy o’zgarishi
Kω - yutilish koeffitsienti
1.8 tenglama yechimi
Ber-Buger-Lambert qonuni
Тermodinamik muvozanatda atomlarning energetik holаtlar bo’yicha Bolsman taqsimoti
Т≈3000К da 500 nm to’lqin uzunligi uchun
va
demak, Nn > Nm boladi va atomlarning deyarli hammasi asosiy holatda
Kω > 0
agar N n = Nm bo’lsa Kω =0 va bunday muhitda tarqalayotgan yorug’lik intensivligi o’zgarmaydi: yutilish va majburiy niurlanish hodisalari bir birini muvozanatlaydi
аgar N n < Nm (inversiya) bo’lsa, u holda Kω < 0 va bunday muhitda tarqalayotgan yorug’lik majburiy nurlanish sababli kuchayadi

• Kω > 0
• Kω = 0
• Kω < 0

agar Kω > 0 bo’lsa muhitda tarqalayotgan yorug’lik intensivligi yutilish hisobiga kamayib boradi