K. Z. Homitov iqtisod fanlar doktori, dotsent

Bobga oid tayanch so‘z va iboralar 
Investitsiya muhiti, iqtisodiy samara, siyosiy barqarorlik, soliq tizimi, 
makroiqtisodiy barqarorlik, geografik joylashuv, transport infratuzilmasi, 
investitsion jozibadorlik, iqtisodiyotni modernizatsiyalash, investor huquqlari,
BERI, ICOR, risk omili, investitsiyaning o‘sish darajasi, investitsion 
samaradorlik. 
Nazorat uchun savollar 
1.
Investitsiya muhitiga ta’rif bering. 
2.
Investitsiya muhitiga qanday omillar ta’sir etadi?
 
3.
Mamalakatdagi siyosiy barqarorlik deganda nimani tushunasiz? 
4.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012-yil 10-aprelda qabul qilingan 
“To‘g‘ridan to‘g‘ri xususiy xorijiy investitsiyalarni jalb etishni rag‘batlantirish 
borasidagi 
qo‘shimcha 
chora-tadbirlar 
to‘g‘risida”gi 
4434-farmonini 
mamlakatimizdagi investitsiya muhitini yaxshilashdagi ahamiyatini ayting. 
5.
Investitsion jozibadorlik tushunchasiga ta‘rif bering? 
6.
Investitsiya muhitini hisoblash ko‘rasatkichilari: “BERI” va “ICOR” haqida 
nimalarni bilasiz? 
7.
BERI ko‘rsatkichining hisoblash formulasini yozing. 
8.
ICOR ko‘rsatkichining hisoblash formulasini yozing. 
9.
Investitsiya munosabatlarini davlat tomonidan tartibga solish yo‘nalishlarini 
sanang. 
10.
Investitsiya faoliyatini tartibga solishda davlatning roli qanday? 
Mustahkamlash uchun test savollari 
1.
Investitsiya muhitiga to‘g‘ri ta’rif berilgan qatorni ko‘rsating. 
A)
investitsiya muhiti – ma’lum bir hududga kiritiladigan investitsiyalarning 
samaradorligini oshirish uchun amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida 
yaratilgan shart-sharoitlar yig‘indisi;
B)
investitsiya muhiti – ma’lum bir hududga kirtilgan investitsiyalarning 
himoyalash uchun yaratilgan shart-shartoitlar yig‘indisidir; 
D) investitsiya muhiti - ma’lum bir hududga kiritilayotgan investitsiyalarni 
davlat tomonidan tartibga solinishi; 

---

61
E) investitsiya muhiti – ma’lum bir hududga kiritilgan investitsiyalarning 
samaradoriligini oshirish yo‘nalishlari. 
2.
Investitsiya muhitiga ta’sir etuvchi omillarning asosiy guruhi ko‘satilgan 
qatorni aniqlang. 
A)
makroiqtisodiy barqarorlik, ijtimoiy vaziyat, ekologik holat, siyosiy 
barqarorlik; 
B)
siyosiy barqarorlik, soliq tizimi, makroiqtisodiy barqarorlik, mamlakatning 
geografik joylashuvi; 
D) siyosiy barqarorlik, soliq tizimi, makroiqtisodiy barqarorlik, ijtimoiy vaziyat; 
E) soliq tizimi, makroiqtisodiy barqarorlik, ijtimoiy vaziyat, ekologik holat. 
3.
Investitsiya muhitining qaysi guruh omillari uzoq vaqt davomida shakllanadi 
hamda o‘zgarishlarga qiyinchilik bilan bo‘ysunadi?
A)
investitsiya risklari; 
B)
investitsiya jozibadorligi; 
D) investitsiya salohiyati; 
E) investitsiya sharoitlari. 
4.
2016-yilda mamlakatimizga jalb qilingan investitsiyalar hajmi 2015-yilga 
necha foizga o‘sgan. 
A)
9,7%; 
B)
9,8%; 
D) 9,9%; 
E) 9,6%. 
5.
Yurtimizning qaysi shaharlarida erkin iqtisodiy zonalar tashkil etilgan? 
A)
Navoiy, Namangan, Toshkent; 
B)
Angren, Navoiy, Xorazm; 
D) Buxoro, Jizzax, Navoiy; 
E) Navoiy, Jizzax, Angren. 
6.
Investitsiya muhitini baholash bo‘yicha “BERI” indeksida nechta 
ko‘rsatkich hisobga olinadi? 
A)
20 ta ko‘rsatkich 
B)
15 ta ko‘rsatkich; 
D) 10 ta ko‘rsatkich; 
E) 5 ta ko‘rsatkich. 
7.
ICOR ko‘rsatkichini hisoblash formulasi qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan. 
A)
ICOR = I / ∆YIM;
B)
ICOR = ∆YIM / I;
D) ICOR = ∆YIM / MD;
E) ICOR = MD/ I.

---

62
8.
O‘zbеkistоndа investitsiya fаоliyatini dаvlаt tоmоnidаn tаrtibgа 
sоlinishining аsоsiy yo‘nаlishlаri ko‘rsatilgan qatorni aniqlang.
A)
investitsiya fаоliyatining qоnunchilik nеgizini tаkоmillаshtirish; sоliq 
to‘lоvchilаr vа sоliq sоlish оb`еktlаrini, sоliq stаvkаlаri vа ulаrgа dоir 
imtiyozlаrni tаbаqаlаshtiruvchi sоliq tizimini qo‘llаsh; nоrmаlаr, qоidаlаr, 
stаndаrtlаrni bеlgilаsh; mоnоpоliyagа qаrshi chоrаlаrni qo‘llаsh;
B)
investitsiya 
fаоliyatining 
qоnunchilik 
nеgizini 
tаkоmillаshtirish; 
mоnоpоliyagа qаrshi chоrаlаrni qo‘llаsh; krеdit siyosаti vа nаrх siyosаtini 
o‘tkаzishgа hamda bоshqа tаbiiy rеsurslаrgа egаlik qilish vа ulаrdаn fоydаlаnish 
shаrtlаrini bеlgilаsh; investitsiya lоyihаlаrini ekspеrtizа qilish mехаnizmlаrini 
bеlgilаsh; nоrmаlаr, qоidаlаr, stаndаrtlаrni bеlgilаsh; mоnоpоliyagа qаrshi 
chоrаlаrni qo‘llаsh;
D) investitsiya fаоliyatining qоnunchilik nеgizini tаkоmillаshtirish; sоliq 
to‘lоvchilаr vа sоliq sоlish оb`еktlаrini, mоnоpоliyagа qаrshi chоrаlаrni 
qo‘llаsh; krеdit siyosаti vа nаrх siyosаtini o‘tkаzishgа vа bоshqа tаbiiy 
rеsurslаrgа egаlik qilish vа ulаrdаn fоydаlаnish shаrtlаrini bеlgilаsh; investitsiya 
lоyihаlаrini ekspеrtizа qilish mехаnizmlаrini bеlgilаsh;
E) investitsiya fаоliyatining qоnunchilik nеgizini tаkоmillаshtirish; sоliq 
to‘lоvchilаr vа sоliq sоlish оb`еktlаrini, sоliq stаvkаlаri vа ulаrgа dоir 
imtiyozlаrni tаbаqаlаshtiruvchi sоliq tizimini qo‘llаsh; nоrmаlаr, qоidаlаr, 
stаndаrtlаrni bеlgilаsh; mоnоpоliyagа qаrshi chоrаlаrni qo‘llаsh; krеdit siyosаti 
vа nаrх siyosаtini o‘tkаzishgа hamda bоshqа tаbiiy rеsurslаrgа egаlik qilish vа 
ulаrdаn fоydаlаnish shаrtlаrini bеlgilаsh; investitsiya lоyihаlаrini ekspеrtizа 
qilish mехаnizmlаrini bеlgilаsh.
9.
Investitsiya faoliyatini davlat tomonidan tartibga solinishining asosiy 
vazifasi nimadan iborat? 
A)
bеvоsitа chet el investitsiyalаri оqimini оshirish;
B)
xorijiy investitsiyalarni kamaytirish;
D) pul oqimini tartibga solish;
E) xorijiy valyuta tushumini ko‘paytirish.
10.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012-yil 10-aprelda qabul qilingan 
“To‘g‘ridan to‘g‘ri xususiy xorijiy investitsiyalarni jalb etishni rag‘batlantirish 
borasidagi qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi 4434-farmoniga ko‘ra 
xorijiy investorning pul shaklidagi ulushi 5 mln AQSh dollaridan kam 
bo‘lmagan yuridik shaxslarga necha yil soliq imtiyozi beriladi? 
A)
5 yil; 
B)
3 yil; 
D) 10 yil; 
E) 7 yil. 

---