K. Z. Homitov iqtisod fanlar doktori, dotsent

Xulosa

1. 
   Korxonalarning ishlab chiqarish jarayonida asosiy kapitalning shakli sifatida asosiy fondlar – uzoq vaqt davomida natural - iste’molli shaklda ishlab chiqarish jarayonida foydalanilayotgan moddiy boyliklar yig‘indisi hisoblanadi. Iqtisodiy mo‘ljallanganligiga ko‘ra asosiy fondlar quyidagilarga bo‘linadi:
   

• 
  asosiy ishlab chiqarish fondlari;
  
• 
  noishlab chiqarish asosiy fondlari.
  

Asosiy fondlarning tarkibiy tuzilmasi tarmoq, texnologik, ishlab chiqarish va xizmat qilish muddati jihatidan bo‘lishi mumkin. Tarmoq tuzilmasi alohida olingan tarmoqdagi asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymatining butun iqtisodiyot bo‘yicha shu fondlar qiymatidagi salmog‘ini xarakterlaydi.

2. 
   Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida korxonalarning investitsion faoliyatini moliyalashtirish manbalarini qidirib topish muhim ahamiyat kasb etadi. Korxonalarning investitsion faoliyatini moliyalashtirish manbalarini ikki guruhga ajratamiz:
   

• 
  markazlashtirilgan manbalar;
  
• 
  markazlashtirilmagan manbalar.
  

3. 
   Kapital qurilish - xalq xo‘jaligining alohida bir tarmog‘i bo‘lib, uning tayyor mahsuloti asosiy fondlar hisoblanadi. Jamiyatning moddiy-texnik bazasini yaratishing asosiy yo‘nalishlari - yangi korxonalarni qurish, yaratish
   

bilan birgalikda ishlab turgan korxonalarni rekonstruktsiya qilish va texnik jihatdan qayta qurollantirish chora-tadbirlariga bevosita bog‘liq.
Kapital qo‘yilma – yangi korxonalarni barpo etish, mavjud ishlab chiqarish va noishlab chiqarish obyektlarini texnik jihatdan qayta qurollantirish bilan bog‘liq bo‘lgan moliyaviy, iqtisodiy, moddiy va mehnat xarajatlari yig‘indisiga aytiladi.

4. 
   Korxonaning kreditga layoqatliligi – korxonaning o‘z qarzlarini to‘la va vaqtida to‘lay olish qobilyatidir. Korxonaning kreditga layoqatliligi qoplash, likvidlilik, muxtoriylik koeffitsiyentlar kabi ko‘rsatkichlarni aniqlash orqali baholanadi.