K. Sh. Baltayeva, Sh. R. Aliyev

 
Nazorat savollari 
1. Mikroorganizmlarni fermentlari haqida gapirib bering. 
2. Mikroorganizmlar qanaqa pegmentlar hosil qiladi? 
3. Xushbo„y hid hosil qiluvchi mikroorganizm haqida gapirib bering. 
4. Bakteriyalarning nur sochishi qanaqa bo„ladi? 
5. Mikroblarning zahar hosil qilishi haqida nimani bilasiz? 
6. Yorug„lik beruvchi fotogen mikroorganizmlar haqida gapirib 
bering. 

---

107 
Laboratoriya mashg„uloti
 
Mavzu: Tabiatda uglerod va azotni almashinuvida 
mikroorganizmlarning roli. Aerob va anaerob sharoitda kelchatkani 
parchalovchi mikroblar. Ammonifikatsiya, nitrifikatsiya va 
denitrofikatsiyalovchi bakteriyalar
. 
 
Dars soati:2 
1.Darsning maqsadi. 
Talabalarni tabiatda uglerod va azotni almashinuvida mikroor-
ganizmlarning o‗rni haqida bilim hosil qillish. 
2.Darsning vazifasi. 
Talabalarga aerob va anaerob sharoitda kelchatkani parchalovchi 
mikroorganizmlar bilan tanishtirish, substratga mikroorganizmlar miq-
dorini aniqlashni o‗rgatish. Pektin moddalarini parchalovchi mikroor-
ganizmlar bilan tanishish. Ammonifikatsiya, nitrifikatsiyalovchi bakteri-
yalar to‗g‗risida tushuncha berish. 
Mavzuga mustaqil tayyorlanish uchun savollar. 
1.Uglerodni tabiatda aylanishida mikroorganizmlarning ahamiyati. 
2.Klechatkani aerob sharoitda parchalovchi mikroorganizmlar. 
3.Klechatkani anaerob sharoitda parchalovchi mikroorganizmlar. 
4.Pektin moddalarni mikroorganizmlar ta‘sirida aerob va anaerob 
sharoitda parchalanishi. 
5.Tabiatda azot almashinuvi. 
6.Ammonifikatsiya jarayoni. 
7.Denitrifikatsiya jarayoni. 
8.Nitrifikatsiya jarayoni. 
3.O„quv jarayoning mazmuni 
1.Moddalar almashinuvida mikroblarning ishtiroki. 
2.Tabiatda azotning almashtirilishi.
3.Nitrifikatsiya. 
4.Erkin azot to‗playdigan bakteriyalar. 
5.Tabiatda karbonatning almashinish 
6.Moy kislotali achish. 
7.Sellyulozaning achishi. 
8.Pektinli moddalarning achishi. 
9.Oltingugurt, fosfor va temirning tabiatda aylanishi. 

---

108