K o m po zitl a r

D ispers-m u stahkam lashtirilgan  M M K

• 

Q isqa tola va m o ‘ylo v la r bilan  arm irovka qilingan M M K

•  Uzluksiz 

tola  va listlar bilan  arm irovka qilingan M M K.

E vtektik  kom pozitsion  m ateriallar  Al,  M g,  C u,  C o  m etallari 

asosida  olingan.  A lyum iniy  kom pozitlari  yengilligi,  kichik  zichligi  va 

yuqori  m ustahkam ligi  m unosabati  bilan  aerokosm ik  sohada  keng 

q o ‘llaniladi.  A l-C u-M g  va  A l-Z n-M g-C u  tarkibli  qotishm alar  ham

katta  e’tiborga ega.

A lyum iniy-litiy qotishm alari  m axsus  dispers-qotadigan  alyum iniy 

qotishm alar 

turiga 

m ansub. 

A lyum iniyga 

litiy 

q o Lshilganda 

qotishm aning  yanada  zichligi  pasayadi  va  elastiklik  m oduli  о  sadi. 

B unday tarkiblar  asosan  aerokosm ik  y o ‘nalishlarda  foydalaniladi.  A l- 

Li,  A l-C u -M g   va  A l-Z n -M g -C u   qotishm alari  ham  evtektik

kom pozitlar sinfiga kiradi.

N ikel  asosidagi  evtektik  kom pozitlar  -   olovbardosh  m ateriallar 

sifatida raketa va kosm ik texnikasida q o ‘llaniladi.

N ikel  m atritsali  kom pozitsion  m ateriallarda  m ustahkam lashtirish 

kom ponenti  sifatida  toksik  toriy  oksidi  ( T h 0 2)  yoki  gafniy  dioksidi 

q o ‘llaniladi  (Н Ю 2).  Bu  kom pozitsion  m ateriallar  VDU-1  v a  V D U -2 

deb  ataladi:  ular  plastik  xossalarga  ega,  turli  usullar  yordam ida  ishlov 

berilishi  m um kin  (kovka,  shtam povka,  osadka,  chuqur  tortib  olish). 

V D U   tarkibli  detallarni  paylashda  yuqori  haroratli  payvandlash  yoki

19

---

diffiizion  svarka  q o ‘llaniladi.  A viatsiya  dvigatellarini  tayyorlashda 

V D U -2  kom pozit qotishm alari  keng q o ‘llaniladi.