K. N. Nishonboyev. J. H. Xamidov

Qanday bosqichlarda kelib chiqishiga qarab: 
Gametopatiyalar, blastopatiyalar, embriopatiyalar va fetopatiyalar tafovut 
etiladi. 
 
Embriopatiyalar homilaning 15 sutkasidan 8 haftali davrigacha kelib chiqadi 
va nuqsonlarning asosiylarini tashkil qiladi. Fetopatiyalar 9-10 haftadan keyin kelib 
chiqadi, ularda qo‘pol morfologik buzilishlar kuzatilmaydi, asosan ruhiy rivojlanish 
buzilishlari, massa kamayishi, funksional buzilishlar kuzatiladi. Kelib chiqish ketma-
ketligiga qarab: birlamchi va ikkilamchi nuqsonlar kuzatiladi. Ikkilamchi nuqsonlar 
birlamchi nuqsonlar asorati sifatida yuzaga chiqadi. 
  
Filogenetik ahamijytga qarab: 1.Filogenezga bog‘liq  nuqsonlar (ularni 
atavistik nuqsonlar ham deyiladi). 2.Nofilogenetik nuqsonlar tafovut etiladi. 
Filogenetik nuqsonlar hordalilar vakillarida uchraydigan a'zolarga o‘xshaydi (bo‘yin 
va bel umurtqalari, qattiq tanglay qo‘shilmaganligi va boshqalar). 
 
Nofilogenetik nuqsonlar ajdodlar a'zolariga o‘xshamaydi va embriogenez 
buzilishlari ta'sirda kelib chiqadi. 
 
Regeneratsiya - jarohatlangan yoki yo‘qotilgan tuzilmalarning qayta 
tiklanishi, fiziologik va reparativ turlarga ajratiladi. 
 
Fiziologik regeneratsiyada normal hayot faoliyati davomida buzilgan 
hujayralar, to‘qimalar  qayta tiklanadi. Molekula, hujayra ichi, hujayra, to‘qima 
darajalarida kuzatiladi. 
 
Reparativ regeneratsiya - mexanik jarohatlar, jarrohlik muolajalari, kuyish, 
sovuq urishi, zaharlar ta'siri, ochlik va boshqa ta'sirlar natijasida shikastlangan 
strukturalarning qayta tiklanishi. 
 
Reparativ regeneratsiyaning quyidagi turlari ma'lum: 
1.Epimorfoz (yo‘qotildgan qismning qolgan qism ustidan o‘sib tiklanishi). 
2.Morfolaksis (a’zoning qolgan qismi qayta qurilib tiklanishi). 
3.Regeneratsion gipertrofiya yoki endomorfoz (ichki a’zolarda) a’zoning qolgan 
qismi kattalashishi, shakli emas hajmi tiklanishi. 
4.Kompensator gipertrofiya (juft a'zolardan biri yo‘qotilganda ikkinchisi 
kattalashishi).