К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

 
 
5.6–расм. Инсон омили ижтимоий–иқтисодий
тизим сифатида 
Шу билан бирга рағбатлантирувчи ягона омил сифатида пулдан 
фойдаланиш инсон капиталининг иш ҳақи миқдори юқори бўлган ишлаб 
чиқаришлар (шу жумладан, чет эл компания ва фирмалари) томон 
йўналтирилишига сабаб бўлади. Бунинг оқибатида анъанавий ишлаб 
чиқаришлар ўзларининг энг қимматли активлари – юқори малакали 
мутахассисларидан маҳрум бўлади. Мазкур корхоналарда сақланиб қолган 
персонал эса аксарият ҳолатларда самарали меҳнат фаолиятини амалга 
оширишга ҳам, инновацияларни ишлаб чиқаришга жорий этишга ҳам қодир 
бўлмай қолади. 
Инсон омили билан боғлиқ ушбу муаммони ҳал этиш юзасидан 
самарали фаолият олиб бораётган компанияларда диққатга сазовор тажриба 
Инсон омили ижтимоий–иқтисодий тизим сифатида 
Инсон ресурсларини 
такрор ҳосил қилиш 
Инсон ресурсларини 
тақсимлаш 
Инсон ресурсларидан 
самарали фойдаланиш 
Аҳолининг табиий 
ҳаракати 
Таълим, касбий 
тайёргарлик, 
малака ошириш 
Аҳолининг 
фаровонлигини 
ошириш ва
ижтимоий 
ривожлантириш 
Ходимлар фаолият 
турлари бўйича 
тақсимлаш 
Ходимларни 
тармоқлар бўйича 
тақсимлаш 
Ходимларни 
ҳудудларда 
тақсимлаш 
Меҳнатга лаёқатли 
аҳолининг иш 
билан бандлигини 
таъминлаш 
Меҳнатни ташкил 
этиш ва нормалаш 
Ижтимоий-меҳнат 
муносабатларини 
тартибга солиш 

---

185 
тўпланган. Ана шундай моделлардан бири – опцион
1
тизимини 
(корхонанинг хўжалик фаолияти натижалари учун бутун меҳнат 
жамоасининг масъулияти) жорий қилиш орқали персоналнинг корхонанинг 
фойдаси ва зарарида иштирок этишларини йўлга қўйишдир. Бунинг 
натижасида: 
биринчидан
, 
ходимларнинг 
манфаатлари 
бирлаштирилиши 
таъминланади, чунки улар ягона мақсад – корхонанинг капиталлашувини 
оширишга эришишдан манфаатдор бўладилар;