К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

объектив сабаблари
га меҳнатни ташкил 
этишдаги камчиликлар киради. Ушбу сабаблар ходимларни тўқнаштиради, 
алоҳида шахслар ва гуруҳлар бир–бирларига қарши турларига олиб 
келади. Бундай вазиятдан чиқиш учун меҳнатни ташкил этишнинг муайян 
принциплари умуман бекор қилиниши ёки меҳнатни ташкил этиш 
такомиллаштирилиши керак. 
Меҳнат низолари алоҳида шахслар ва гуруҳларнинг 
субъектив 
хусусиятлари
га ҳам асосланиши мумкин. Ушбу субъектив сабаблар 
ўзларининг ташкилий–меҳнат муносабатларига меҳнат жараёнидан 
ташқарида содир бўлган ташқи зиддиятли муаммоларни қўшишлари 
мумкин. 
Меҳнат низоларининг объектив ва субъектив сабаблари ўртасида 
аниқ бир чегара йўқ. Меҳнатни ташкил этишдаги объектив зиддиятлар 
пировард натижада алоҳида шахсларда чуқур норозиликни уйғотиши, шу 
билан бирга шахсий муаамолар ташкилий–меҳнат муносабатларига раҳна 
солиши, уларни мураккаблаштириб юбориши мумкин. 

---

555 
18.2-жадвал 
Меҳнат низоларининг салбий хусусиятлари ва ижобий 
функциялари 
Меҳнат низоларининг салбий 
хусусиятлари 
Меҳнат низоларининг ижобий 
функциялари 
Ходимлар ўртасида ўзаро душманлик 
кайфиятининг кучайиши 
Ахборот функцияси – бу фақат 
меҳнат низолари орқали ҳаммага ёки 
кўпчиликка зарур маълумотларни 
ошкора олиш имконияти пайдо 
бўлиши билан изоҳланади 
Зарурат бўлишига қарамасдан амалий 
алоқаларнинг тўхтатиб қўйилиши 
Ижтимоий функция – меҳнат 
низолари орқали ходимлар одатдаги 
шароитларда имкони бўлмайдиган 
ижтимоий тажриба, билимларни 
эгаллайди 
Салбий кайфият, ишончсизлик, 
кафолатнинг йўқлиги оқибатида 
меҳнат мотивациясининг, меҳнат 
фаолияти натижаларининг пасайиши 
Руҳий ҳолатни тиклаш функцияси – 
меҳнат низолари орқали йиғилиб 
қолган салбий кайфиятга барҳам 
берилади 
Ошкора беписандлик, принцип 
бўйича ўзаро мажбуриятлар, 
аҳдлашувларни бажармаслик 
Инновацион функция – меҳнат 
низолари орқали муаммонинг 
мавжудлиги расман тан олинади, уни 
ҳал этиш зарурати туғилади, бу 
ўзгартиришлар, янгилик 
киритишларни рағбатлантиради 
Баҳслашишлар оқибатида иш 
вақтининг йўқотилиши, ишдан 
чалғиш, можароларга беҳуда куч 
сарфлаш 
Муаммоларни ҳал этиш эмас, аксинча 
уларни янада чигаллаштириб юбориш 
Меҳнат низоларининг сабабларини улар асосидаги зиддиятлар 
бўйича қуйидагича таснифлаш мумкин: