К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

 
 
 
17.3-расм. Ўзбекистонда тадбиркорлик фаолиятининг 
субъектлари 
 
Якка тартибдаги тадбиркорлик
якка тартибдаги тадбиркор 
томонидан мустақил, мулк ҳуқуқи асосида ўзига тегишли бўлган мол-мулк 
негизида, шунингдек мол-мулкка эгалик қилиш ва (ёки) ундан фойдаланишга 
йўл қўядиган ўзга ашёвий ҳуқуқ асосида амалга оширилади. 
Ҳунармандчилик фаолияти
ни амалга ошираётган якка тартибдаги 
тадбиркорлар товарлар тайёрлаш (ишлар бажариш, хизматлар кўрсатиш) 
учун кўпи билан беш нафар шогирдни уларга тегишлича ҳақ тўлаган ҳолда 
жалб этишга ҳақлидир. 
1
“Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тўғрисида”ги Ўзбекистон 
Республикасининг Қонуни (янги таҳрири) //Ўзбекистон Республикаси қонун 
ҳужжатлари тўплами, 2012 й., 18-сон, 201-модда; 2013 й., 18-сон, 233-модда, 41-сон, 543-
модда; 2014 й., 49-сон, 579-модда, 50-сон, 588-модда; 2015 й., 33-сон, 439-модда, 52-сон, 
645-модда; 2016 й., 52-сон, 598-модда; 2017 й., 1-сон, 1-модда 
Ўзбекистонда 
тадбиркорлик 
фаолиятининг 
субъектлари 
Якка тартибдаги тадбиркорлар
Жисмоний шахсларнинг юридик шахс 
ташкил этмаган ҳолдаги тадбиркорлиги 
Оилавий тадбиркорлик 
Оддий ширкат 
Деҳқон хўжалиги 
Микрофирма 
Кичик корхона 

---

511 
Жисмоний шахслар юридик шахс ташкил этмаган ҳолда биргаликдаги 
тадбиркорлик фаолиятини оилавий тадбиркорлик, оддий ширкат ва деҳқон 
хўжалиги шаклларида амалга ошириши мумкин. 
Оилавий тадбиркорлик
оила аъзолари томонидан таваккал қилиб 
ва ўз мулкий жавобгарлиги остида даромад (фойда) олиш мақсадида 
амалга ошириладиган ташаббускорлик фаолиятидир
1
. 
Оддий ширкат
шериклар (иштирокчилар) деб аталувчи икки ёки 
ундан ортиқ шахс фойда олиш ёки қонунга зид бўлмаган бошқа мақсадга 
эришиш учун ўз ҳиссаларини қўшиш ва юридик шахс тузмасдан 
биргаликда иш қилишдир. 
Деҳқон хўжалиги
оилавий майда товар хўжалиги бўлиб, оила 
аъзоларининг шахсий меҳнати асосида, мерос қилиб қолдириладиган 
умрбод эгалик қилиш учун оила бошлиғига берилган томорқа ер 
участкасида қишлоқ хўжалиги маҳсулоти етиштиради ва реализация 
қилади.
Деҳқон хўжалигидаги фаолият тадбиркорлик фаолияти жумласига 
киради ҳамда деҳқон хўжалиги аъзоларининг истагига кўра юридик шахс 
ташкил этган ҳолда ва юридик шахс ташкил этмасдан амалга оширилиши 
мумкин.
Деҳқон хўжалиги ўз фаолиятида ёлланма меҳнатдан доимий асосда 
фойдаланиши мумкин эмас
2
. 
Кичик тадбиркорлик субъектлари – микрофирмалар ва кичик 
корхоналарда иш билан бандлар сони қонун ҳужжатларида белгилаб 
қўйилган (17.2-жадвал).
Тадбиркор моҳият жиҳатидан – ташаббускор шахсдир. У оқилона 
таваккалчилик қилиб, мавжуд иқтисодий ресурсларни ишга солади, ишлаб 
чиқаришни 
ташкил 
этади, 
унга 
янгиликлар 
киритади, 
янги 
технологияларни жорий этади, мустақил қарорлар қабул қилади. Бунинг 
натижасида шахсан ўзи ва оиласининг, айни пайтда жамиятдаги 
истеъмолчиларнинг моддий ва маънавий эҳтиёжларини қондиришга 
шахсий 
ҳиссасини 
қўшади. 
Шунинг 
учун 
тадбиркорликни 
рағбатлантириш, ҳар тарафлама қўллаб-қувватлаш давлат иқтисодий 
сиёсатининг асосий йўналишларидан биридир.