K lass: 9 Pán atı: Fizika Sabaq waqtı

Kórgizbe qurallar

1	Shólkemlestiriw	2 min	Soraw-juwap	TK 1, PK 1	Sabaq islenbe, dápter rushka
2	Úyge tapsırmanı tekseriw	14min 1.3 min 2. 7 min 3. 4 min	1.Soraw-juwap, 2.Klaster, 3.Durısın tap	TK 1, TK 3,	Video proektr, ekran, tarqatpa materiallar
3	Taza tema: Jilliliq muǵdariniń qaytimsizliǵi. Termodinamikaniń ekinshi nizami.	10 min	Kishileksiya, sáwbetlesiw	TK 2, TK 3, PK 1, PK 2	Slayd, kórgizbe qurallar, taxta hám por
4	Bekkemlewushinshinıǵıwlar 1-tapsırma: 2-tapsırma:	15 min 1. 6 min 2. 9 min	1.Qaram-qarsi metodi, 2. FSMU metodi	TK 3, TK 4,	Slayd, tarqatpa materiallar
5	Oqıwshılar bilimin bahalaw Úygetapsırma beriw	4 min	Soraw-juwap.	TK 4, TK 3, PK 1	Sabaqlıq

Sabaqtıń barısı:

1. 
   Shólkemlestiriw: a) sálemlesiw, b) tazalıqtı anıqlaw, c) qatnastı anıqlaw, d) sabaqqa tayarlıq kóriw hám sabaq rejesi.
   
2. 
   Úyge tapsırmasın soraw: a) awızeki soraw, b) dápterdi tekseriw, d) tarqatpa materiallar arqalı, c) “Durisin tap” metodi, d) “Klaster" metodi arqali.
   

Soraw-juwap arqalı úy tapsırmasın bekkemlew.
1. Termodinamikaniń birinshi nizamin jaziń hám túsindirip beriń.
2. Sistemaǵa berilgen jilliliq muǵdari izotermiyaliq, izobaraliq, izoxoraliq processlerde qalay jumsaladi?
3. Adiabataliq process dep qanday processlerge aytiladi?
Klaster metodi













Izoprocessler

“Durisin tap” metodi

A)Termodinamikaniń birinshi nizami

Q = ΔU


B) Izotermiyaliq process


A = -ΔU



S) Izobaraliq process

Q = ΔU + A



D) Izoxoraliq process

Q = A


E) Adiabataliq process

Q = ΔU + pΔV


3.Taza temanı bayanlaw:
Qaytimli hám qaytimsiz processler.
Tábiyatta hárqanday júz Bergen process qaytimsiz process bolip tabiladi. Biraq qaytimli processge jaqin bolǵan mexanikaliq processler de bar. Máselen, izolyaciyalanǵan sistemada súykeliw hám elastik emes deformaciyalanbaǵan jaǵdayda bolatuǵin barliq mexanikaliq processler qaytimli processler boladi. Bunday processke vakumda aspaǵa ildirilip turǵan matematikaliq mayatniktiń hám prujinaǵa ildirilgen júktiń terbelisi missal bola aladi.



Jilliliq processleri mexanikaliq processlerden uliwma ózgeshe bolip, olardiń barliǵi qaytimsiz processler bolip esaplanadi. Qaytimsiz processlerdi tómendegi misallarda kórip shiǵayiq.
1. Jilitilǵan deneler óz energiyasiniń bir bólegin átiraptaǵi suwiqlaw denelerge berip áste aqirin suwiydi. Biraq buǵan qarama qarsi process suwiq deneden issi denege jilliliq beriw procesi hesh qashan júz bermeydi.
2 . Bir-biri menen kranli truba arqali tutastirilǵan gazli hám gazsiz idislar arasindaǵi krandi ashsaq, gazdiń bir bólegi bos idisqa ótedi. Nátiyjede eki idistaǵi gazdiń basimi teńlesedi. Biraq qánshe waqit ótsede, gaz óz-ózinen aldinǵi halatina qaytpaydi.