K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Tosol A–40, A–65
suyuqliklari. 
A–40 (1985- yildan keyin 
A40–M) tosolining muzlash harorati –40°C, A–65 tosolning muz-
lash harorati esa –65°C. Bu suyuqliklar kengayish bakchasi bo‘l gan 
yopiq sovitish tizimlarida (ВАЗ, «Волга», КамАЗ va boshqalar) 
yil davomida foydalanish uchun mo‘ljallangan. A tosoli muzlash 
177
harorati –21,5°C va 20°C haroratdagi zichligi 1,12–1,14 g/ sm
3
bo‘lgan antifriz konsentranti (massasi bo‘yicha miqdori 96 foiz 
bo‘lgan etilenglikol, suv ko‘pi bilan 3 foiz, qolgani korroziyala-
nishga va ko‘pik hosil bo‘lishiga qarshilik ko‘rsatuvchi qo‘shilma-
lar)dan iborat A–40 tosolini olish uchun 1 
l
aralashmaga 0,79 
l
, 
A–65 tosolini olish uchun esa 0,58 
l
distillangan suv qo‘shiladi. 
Tosollar ko‘kish-yashil rangda bo‘ladi. Tosollar sovitish tizimida 
avtomobil har 60 ming km yo‘l yurganidan keyin, ikki yilda bir 
marta almashtirilishi lozim. 
40 va 65 markali past haroratlarda muzlaydigan suyuq
-
liklar. 
Bu suyuqliklar bilan kengayish bochkasi bo‘lmagan berk 
sovitish tizimlari (ВАЗ; ГАЗ–53А; КрАЗ va boshqa avtomobil­
lar) to‘ldiriladi. Bu suyuqliklarning muzlash harorati mos ravishda 
–40 va –65°C ga teng. 40 markali antifriz och sariq rangda bo‘lib, 
tarkibida 53–55 foiz etilenglikoldan, qolgani esa suvdan iborat. 
65 markali suyuqlik esa zarg‘aldoq rangda bo‘lib, 66 foiz etileng-
likol va 33 foiz suvdan tashkil topgan. Past haroratda muzlaydigan 
suyuqliklar sovitish tizimidan bahorda (avtomobilni yozda foyda-
lanishga tayyorlayotgan paytda) to‘kiladi. 
Keyingi yillarda yangi 
Лена–40 
sovituvchi suyuqligi ishlab 
chiqarilmoqda. Bu suyuqlikning xususiyatlari A40–M tosoliga ya-
qin, ammo cho‘yan va aluminiydan tayyorlangan detallarni kamroq 
korroziyalaydi.