K ibraхimov, Т. Kadirshayev, A. Sobirjonov, N. Mo’minjonov, S. Raхimberdiyev

Резервуар баландлигига нисбатан фоизларда
Зан
глаш 
те
зл
иг
и мм/йи
л
40 
60
80
100 
20
1 
2 
3 
Резервуар баландлигига нисбатан 
фоизларда 

---

104 
kalibrlangan rezervuarlardagi neft mahsulotlari katta aniqlik bilan o’lchanadi. 
Rezervuarlarni kalibrlashda bajariladigan ishlar ma’lum bir ketma – ketlikda amalga 
oshiriladi. Kalibrlanishi kerak bo’lgan rezervuar neft mahsuloti, ifloslik va 
qoldiqlardan tozalanadi. Undan keyin rezervuarga na’munaviy o’lchagich yordamida 
(200 litr, II razryadli) to’ldirilib suv quyiladi. Har bir quyishdan keyin rezervuardagi 
suyuqlikni sathi o’lchanadi va jadvalga yozib boriladi. Rezervuar to’ldirilguncha 
qanday hajmdagi quyilgan suvga, qanday suv satxi balandligi to’g’ri kelishi yozib 
boriladi. Koordinatlar tizimining absissa o’qiga suyuqlik hajmi (l yoki m
3
), ordinata 
o’qiga rezervuardagi suyuqlik sathining balandligi joylashtirilib, hajm bilan sath 
balandligi bog’liqlik grafigi quriladi. Shunday qilib, rezervuardagi neft mahsulotining 
har bir santimetr balandligiga to’g’ri kelgan hajm aniqlanadi. Olingan jadval YOQSH 
rezervuaridagi neft mahsuloti miqdorini tezkorlik bilan aniqlashga xizmat qiladi. 
O’lchamlari o’zaro farq qiladigan rezervuarlarning har biri alohida – alohida 
kalibrlanadi. Rezervuarlarni ta’mirlash amaliyotda epoksid yelimlar keng ko’lamda 
ishlatiladi. 
 
3.4. YONILG’I QUYISH SHOХOBCHALARINING MEТROLOGIK 
ТA’MINOТI. 
Nazorat-o’lchov asboblari va avtomatlashtirish vositalari.
Gaz quyish 
shoxobchalarda sodir bo’layotgan halokatlarning ko’pgina qismi nazorat-o’lchov 
asboblarining mukammal emasligi yoki ishonchsizligi, texnologik jarayonni hamda 
nazorat-avtomatika vositalarining ishlash sifatini yuqori tashkilotlar tomonidan 
qoniqarsiz tekshirilishi, blokirovka va xabarlash vositalarining ishlash qobiliyatini 
pastligi bilan bog’liqdir. 
Neft mahsulotlarining harorati va bosimi havfli darajaga kelib qolganda, 
halokat holatidan og’ohlantiruvchi ishonchli xavfsizlik blokirovkasining yo’qligi, 
yonilg’i aralashmalarining portlashi va yong’in sodir bo’lishiga olib keladi. 
Yonilg’i mahsulotlarini tejash yo’llaridan biri ularning sarfini aniq hisoblab 
borishdir. Bunda nazorat va o’lchov asboblarining mukammalligi katta ahamiyatga 
ega. Shuning uchun ushbu bo’limda o’lchov asboblarining texnik tavsifini va asbobga 
qo’yiladigan talablarni hamda asosiy tushunchalarni ko’rib chiqamiz.