K ibraхimov, Т. Kadirshayev, A. Sobirjonov, N. Mo’minjonov, S. Raхimberdiyev

2.22 – rasm. Metan tashuvchi va tarqatuvchi avtopoyezd. 
2.11. GAZ YONILG’ILARI BILAN ТO’LDIRISHDAGI ТEХNIKA ХAVFSIZLIGI 
 
Suyultirilgan neft gazi bilan to’ldirishda texnika xavfsizligi talablari: 
Gaz to’ldirish shoxobchasi xududiga kirishdan oldin xaydovchi navbatchi 
operatorga ballonlarning pasporti yoki talonini ko’rsatadi.
Gaz to’ldirishdan oldin xaydovchi operator kuzatuvida quyidagi vazifalarni 
bajaradi: 
• gaz tarqatish vositasidagi maksimal bosimni tekshirish, bosim 1,6 MPa dan 
oshmasligi kerak; 
• berkitish armaturasining holatini tekshirish; 
• gaz tarqatish vositasining qisqichli shlangini to’ldirish yoki quyish 
qurilmasiga ulash; 
• gaz ballonli avtomobilda to’ldirish ventilini ochish; 
• operator yoki xaydovchi operator kuzatuvida to’ldirish shlangidagi ventilni 
ochib, avtomobil ballonlarini gaz bilan to’ldiradi; 
• haydovchi ballonlar to’ldirayotgan vaqtda to’ldirish shlangi oldida turmasligi 
kerak; 
• Тasodifan to’ldirish shlangi yorilib zichligi buzilsa, gaz chiqib ketmasligi 
uchun, zudlik bilan to’ldirish ventilini yopish kerak; 
• eski namunadagi ballonlarni to’ldirayotganda nazorat ventili yordamida 
to’lish darajasi nazorat qilib turish zarur; 
• to’ldirish tugash arafasida uzgich-klapan ishga tushadi yoki nazorat ventilida 
gaz paydo bo’ladi, undan keyin qisqichli shlangdagi ventil yoki ballondagi 
to’ldirish ventili yopiladi; 
• qisqichli to’ldirish shlangi qoldiq gazlarni chiqishidan ehtiyot choralarni 
ko’rib yechiladi. 
SUG va SТG bilan to’ldirish tugagach gazballonli avtomobil xaydovchisi 
vazifalari: 
• ballonlar to’lganiga ishonch hosil qilish; 
• olingan gaz uchun hisob – kitob qilish; 

---

83 
• to’ldirish ventilining tiqinini yoki to’ldirish birikmasining himoya 
qolpoqchasini qiydirish; 
• sekin - asta sarflash yoki magistral ventilni ochish; 
• avtomobil gaz ballonlarini eshitib jipsligiga, nazorat – o’lchov asboblarining 
tekshirib, to’g’ri ishlayotganiga ishonch hosil qilish; 
• dvigatelni o’t oldirish va shoxobcha xududidan avtomobilni olib chiqib 
ketish. 
Agar gaz to’ldirishdan keyin dvigatel o’t oldirayotganda uzilish yoki 
―aksirish‖ bo’lib qolsa zudlik bilan uni o’chirish va avtomobilni shoxobcha quyish 
vositalaridan 15 m uzoqqa sudratib olib borish va keyin sozlash mumkin. 
Barcha amallar gazta’minoti sohasidagi sanoat xavfsizligi Qoidasiga va 
boshqa me’yoriy – texnik hujjatlarga asosan bajarilishi kerak. Barcha texnologik 
jihozlar (elektr jihozlari, gaz trubalari, o’lchov asboblari, armatura, xabarlash 
vositalari, yong’inni o’chirish va shamollatish tizimlari) har smenada tekshiriladi 
va nosozliklar to’g’rilanishi zarur va bu haqda qabul-topshirish qayd daftarida (1-
ilova) yozib boriladi.