K ibraхimov, Т. Kadirshayev, A. Sobirjonov, N. Mo’minjonov, S. Raхimberdiyev

6.1. ТRANSPORТ VOSIТALARINI ТOZALASH-YUVISH
ISHLARINING ТEХNOLOGIYASI VA
ISHLAТILADIGAN JIHOZLAR 
Тransport vositalari (ТV) dan turli maqsadlarda, turli yo’l va iqlim sharoitlarida 
foydalanish, ularning turli xil ifloslanishiga olib keladi. ТV ning ichki va sirtqi 
yuzalarining toza va chiroyli bo’lishini ta’minlash uchun tozalash va yuvish ishlari 
amalga oshiriladi.
Тransport vositalarini tozalash
ishlarida yuk avtomobillarining kabinalari, 
avtobus va yengil avtomobil salonlari chang, har-hil chiqindi va kirlardan tozalanadi. 

---

169 
Kir va changdan tozalashda junli cho’tkalardan, qirg’ichlardan va artish 
materiallaridan hamda elektrchangso’rgichlardan foydalaniladi (6.1-rasm).
6.1-rasm. Qo’chma changyutgich
(Lavor firmasi), quvvati 1500 vatt, 
so’rish qobiliyati 3190 mm suv 
ustuni, havo oqimi 140 m
3
/soat 
Avtomobillarni yuvish
: avtomobil tashqi qismlarini va shassisini yuvish 
uchun iliq suvdan (25-30

S) foydalaniladi va uning harorati yuviladigan sirtning 
haroratidan uzog’i bilan 18-20

S farqli bo’lishi zarur, aks holda bo’yalgan yuzalarga 
salbiy ta’sir etishi mumkin. Suvni bosim ostida purkash yo’li bilan avtomobil 
yuvilganda, uning sifatini oshirish uchun cho’tka, gubka kabi materiallardan 
foydalaniladi. 
Yuvish sifatini oshirish, suv sarfini va yuvish vaqtini kamaytirish suv 
bosimiga, purkagich teshigi diametriga, purkash burchagiga bog’liq. 
Suv sarfini kamaytirish va yuvish sifatini oshirish uchun maxsus sintetik 
yuvish vositalaridan ham foydalaniladi (progress, avtoshampun, avtoemulsiya va 
h.k). Ular o’z navbatida yuzadagi kirlarni yumshatadi, moy izlarini eritadi va 
yuvishni yengillashtiradi. Yuvish vositalari suv purkagich yoki yuvish pistoleti bilan 
sepiladi.
Avtomobillarni 
yuvish, 
uni 
bajarish 
turiga 
qarab 
qo’l 
bilan, 
mexanizatsiyalashgan va maxsus bo’lishi mumkin. Хozirgi paytda shlangali yuvish 
jihozlarining takomillashgan turlari qo’llaniladi (6.2-rasm). Ularda yuvish 
aralashmasining haroratini ko’tarish uchun maxsus isitgichlar qo’llaniladi. Jihoz 
yuvilayotgan yuzaga 80

S da isitilgan suv zarrachasini 5-7 MPa bosimda va 140

S da 
isitilgan bug’li zarrachani 1,4-1,6 MPa bosimda yetkazib beradi. Havoning issiq 
paytlarida isitgich o’chirilib suv yoki yuvish aralashmasi sovuq holda ham yetkazib 
berilishi mumkin.

---

170