K ibraхimov, Т. Kadirshayev, A. Sobirjonov, N. Mo’minjonov, S. Raхimberdiyev

 Yonilg’i quyish shoxobchalarida ishlatiladigan o’lchov asboblarining 
turlari va tavsifi. 
Yonilg’i quyish shoxobchalarida
 
ko’pgina nazorat – o’lchov 
asboblari ishlatiladi. Ularning turlari bilan tanishishdan avval asboblarning umumiy 
texnik tavsiflanishini ko’rib chiqamiz. 
Asbob shkalasi
– konstruksiyaning bir qismi bo’lib, unda shkala bo’linishi 
ko’rsatilgan.
Shkala bo’linishining qiymati
– shkala ikki qo’shni belgisi orasidagi 
o’lchanadigan qiymatlar farqi.
O’lchash chegarasi
 
– o’lchash diapazonining eng katta yoki eng kichik 
qiymati.

---

105 
O’lchash xatoligi
– o’lchash natijalarining haqiqiy qiymatdan og’ishi. 
Asosiy 
xatolik
– o’lchov vositasining normal sharoitda xatoligi (pasportda 
ko’rsatilgan).
Qo’shimcha xatolik
– o’lchash sharoitining normal holatdan boshqacha 
bo’lgani uchun sodir bo’ladigan xatolik.
Aniqlik guruhi
 
– asbobning foizda ko’rsatilgan shkalaning maksimal 
qiymatiga nisbatan olingan ruxsat etilgan xatoligi.
Ko’rsatkichlarni qayd qilinishiga qarab asboblar quyidagi turlarga bo’linadi: 

ko’rsatuvchi;

o’zi yozuvchi (ro’yxatga oluvchi);

xabarlovchi;

hisoblovchi (yig’uvchi).
Yonilg’i quyish tizimida qo’llanadigan o’lchov asboblarining turlari: 

bosim va siyraklashishni o’lchovchi asboblar;

harorat o’lchovchi asboblar;

yonilg’i sarfini o’lchovchi asboblar;

yonilg’i – havo aralashmasini nazorat qiluvchi asboblar. 
Bosim va siyraklashishni o’lchovchi asboblar ishlash tamoyiliga asosan 
quyidagilarga bo’linadi: 

suyuqlikli manometrlar;

prujinali manometrlar;

membranali manometrlar;

silfonli manometrlar.