K ibraхimov, Т. Kadirshayev, A. Sobirjonov, N. Mo’minjonov, S. Raхimberdiyev

2.1. SUYULТIRILGAN GAZ ТARQAТISh BAZALARI. 
 
Suyultirilgan gaz tarqatish bazasi
 
gaz ishlab chiqaruvchi
 
zavodlardan yonilg’ini 
qabul qilish, turlari bo’yicha saqlash oddiy hamda sanoat, qishloq xo’jalik 
tashkilotlari va aholiga tarqatishga xizmat qiladi. Yonilg’i, gaz quyish 
shoxobchalariga temir yo’l va avtomobil sisternalarida yoki gaz trubalari orqali 
jo’natiladi. 
2.1-rasm. Gaz tarqatish 
bazasining umumiy 
ko’rinishi
. 

---

59 
Gaz tarqatish bazasida quyidagi amallar bajariladi: 
 
-
ta’minotchidan temir yo’l va avtomobil sisternalarida keltiriladigan 
suyultirilgan gazni qabul qilish; 
-
suyuq gazlarni saqlash rezervuarlariga quyish; 
-
suyuq gazlarni yer osti va yer usti rezervuarlarda saqlash; 
-
gaz yonilg’isini tarqatish shoxobchalari uchun gaz tashuvchi avtotsisternalarga 
suyultirilgan gazni quyib berish; 
-
ijtimoiy - maishiy soha uchun ballonlarni to’ldirish; 
-
bo’sh ballonlarni qabul qilish va to’ldirilganini berish; 
-
ballonlardan bug’lanmagan qoldiqlarni va nosoz ballonlardan suyuq gazlarni 
to’kib olish; 
-
ballonlarni ta’mirlash va tekshiruvdan o’tkazish.
Suyultirilgan gaz tarqatish bazasi inshoatlar, ustaxonalar va jihozlar 
majmuasidan tashkil topgan bo’lib, ular ishlab chiqarish va yordamchi mintaqalarga 
joylashtiriladi. Bazaning suyultirilgan
 
gaz saqlash majmuasi yakunlangan texnologik 
tizimga birlashtirilgan rezervuarlardan iboratdir. Rezervuarlarning umumiy hajmi 
kunlik tarqatiladigan va hisobiy zaxira hajmidan kelib chiqib aniqlanadi.
 
Ishlab chiqarish mintaqasida quyidagi bino va inshoatlar joylashtiriladi: 
- SUG ni haydash uchun nasos-kompressor bo’limi; 
-
SUG qabul qilish va saqlash rezervuarlari; 
-
temir yo’l tarmog’idan SUG qabul qilish uchun quyish-to’kish estakadasi; 
-
maishiy ballonlarni qabul qilish, tekshirish, to’ldirish va jo’natish maydonchasi 
(katta bazalarga xos); 
-
SUG ni avtotsisternalarga quyish vositalari; 
-
gazoballonli avtomobillarni gaz bilan to’ldirish vositalari; 
-
maydonlar aro ichki gaz trubalari; 
-
havo kompressori xonasi; 
-
bug’lanmagan gazlar uchun rezervuarlar; 
-
suv ta’minoti, aqova suv va isitish truboprovodlari; 
-
temir yo’l va avtomobil tarozlari.