|
Kapital investitsiyalar
asosiy vositalarning qiymatini oshiradi
asosiy vositalar qiymatini oshirmaydi
v) ta’mirlash bilan bog‘liq harajatlar
sotish bilan bog‘liq harajatlar
Kapital ta’mirlash
asosiy vositani boshlang‘ich qiymatini oshiradi
asosiy vositani boshlang‘ich qiymatini oshirmaydi
nomoddiy aktivlar hisoblanadi
kapital investitsiya hisoblanadi
-
10.
|
Asosiy vositalar bo‘yicha eskirish me’yorini kim belgilaydi
|
1.
|
Vazirlar Mahkamasi
|
3.
|
Korxona raxbari
|
2.
|
Moliya Vazirligi
|
4.
|
Kuzatuv kengashi
|
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
81
11. Asosiy vositalar amartizatsiyasini hisoblashning qaysi usuli Soliq Kodeksi negiziga olingan
-
1.
|
Kumulyativ usul
|
3. Ishlab chikarish usuli
|
|
2.
|
Bir maromda hisoblash usuli
|
4.
|
Tezlashtirilgan usul
|
|
12.
|
Asosiy
|
vositalarni likvidatsiya
|
qilish natijasida olingan
|
qurilish
|
materiallari
|
qiymatiga?
|
|
|
|
|
1.
|
Dt 1010
|
Kt 4710
|
3.
|
Dt 1050
|
Kt 9310
|
|
2.
|
Dt 1050
|
Kt 9210
|
4.
|
Dt 1050
|
Kt 9220
|
|
13.
|
Kam chiqgan asosiy vositalar ob’ekti bo‘yicha qoldiq qiymatining
|
|
|
hisobdan chiqarilishiga qanday buxgalteriya provodkasi beriladi?
|
|
1.
|
Dt 8410
|
Kt 4710
|
3.
|
Dt 9210
|
Kt 0110
|
|
2.
|
Dt 4630
|
Kt 9210
|
4.
|
Dt 9210
|
Kt 8410
|
|
14. Kapital ta’mirlash
Asosiy vositaning qiymatini ko‘paytiradi
Asosiy vositani qiymatini ko‘paytirmaydi
Korxona ustav kapitalini oshiradi
Korxona to‘laydigan soliqni oshiradi
15. Moliyaviy lizing -bu
Bir yildan oshiq muddatga ijaraga berilgan asosiy vositalar
Bir yilgacha bo‘lgan ijara
Bir yildan ko‘p muddatga ijaraga berilgan asosiy vositalar
Moliyaviy quyilmalar
4.2. Nomoddiy aktivlarning hisobi
Nomoddiy aktivlarning mohiyati . Nomoddiy aktivlarning mohiyati, ularni baholash va hisobga olish tartibi BXMS № 7 «Nomoddiy aktivlar» bilan reglamentlashtirilgan.
Ushbu standartga muvofiq nomoddiy aktivlar deganda, moddiy buyum mazmuniga ega bo‘lmagan korxona tomonidan xo‘jalik faoliyatida boshqaruv uchun qo‘llashda nazorat qilinadigan, shuningdek ko‘p yillar (bir yildan ortiq) ishlatiladigan mulk ob’ektlari tushuniladi ( p. 7).
Mulk ob’ektlarini nomoddiy aktiv sifatida tan olish uchun ular quyidagi mezonlarga javob berishlari lozim:
aktiv tushunchasi talablarini qondirishi, ya’ni korxonaning iqtisodiy resursi bo‘la olishligi;
baxolash mumkinligi;
ahamiyatliligi;
to‘g‘riligi;
kelgusida iqtisodiy naf keltirishligi;
mustaqil foydalanish mumkinligi, ya’ni ishlatish, sotish, almashtirish, bepul berish, hisobdan alohida chiqarish mumkinligi
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
82
Nomoddiy aktivlarning harakterli xususiyati shundaki, ular asosan mulk ob’ektiga nisbatan egalik huquqi sifatida namoyon bo‘ladi. Dunyo mamlakatlarida eng keng tarqalgan va nomoddiy aktiv sifatida e’tirof etiladigan huquqlarga quyidagilar kiradi:
Patent, nou-xau –bu ishlab chiqilgan buyum, texnologik jarayon, faoliyatga egalik qilish huquqi. Bunday huquqni egalik qiluvchi sub’ektga maxsus patent berish vakolatiga ega Vazirlik yoki idoralar beradi.
Mualliflik huquqi – bu yozilgan kitob, yaratilgan musiqa , tasviriy san’at va boshqa asarlar uchun uning muallifiga berilgan huquq. Ushbu huquq asarlar egalariga ularni chop ettirish, qayta bosmaga berish, ko‘paytirish, sotish, yozdirish, ijro etish, taqsimlash va shu kabi boshqa harakatlarni qilishni o‘z ichiga oladi.
Litsenziya –bu u yoki bu xo‘jalik faoliyati, xo‘jalik operatsiyasi bilan shug‘ullanish uchun davlatning kompetent organi tomonidan berilgan ruxsatnoma. Litsenziya maxsus rasmiy hujjat bo‘lib, u korxonaga unda ko‘rsatilgan faoliyat turini belgilangan muddat ichida amalga oshirishga ruxsat beradi. Litsenziya olish lozim bo‘lgan faoliyat yoki operatsiyalarning turlari, litsenziya berish vakolati yuklatilgan kompetent organlar davlat tomonidan belgilanadi. Masalan, dori-darmon ishlab chikarish bo‘yicha litsenziyani Sog‘liqni saqlash Vazirligi, turistik xizmatlarni kqrsatish uchun litsenziyani «O‘zbekturizm» assotsiatsiyasi, auditorlik faoliyati bilan shug‘ullanish uchun litsenziyani Moliya Vazirligi beradi. Litsenziya olish uchun korxona tegishli kompetent organga quyidagi hujjatlarni taqdim etadi:
Litsenziya berish to‘g‘risida ariza, unda faoliyat turi, muddati ko‘rsatiladi;
Korxonaning natariusdan tasdiqlangan ta’sis hujjatlari (ta’sis shartnomasi, ustav, davlat ro‘yxatidan o‘tganlik to‘g‘risidagi qaror va boshqalar);
Davlat soliq idorasida hisobga olinganlik to‘g‘risidagi ma’lumotnoma nusxasi;
Boshqa talab qilingan hujjatlar
Litsenziya berilgan muddatida kuchga ega bo‘ladi. Korxonaning tugatilishi bilan litsenziya o‘z kuchini yo‘qotadi.
Savdo markasi, savdo belgilari va sanoat namunalari- bu korxona tomonidan ishlab chiqariladigan mahsulot yoki xizmat uchun berilgan nomlar yoxud ramzlar, masalan «Koka-Kola», «Neksiya», «Soni», «Xon» va shu kabilar. Egalik qilish maqsadida ushbu savdo markalari, savdo belgilari va sanoat namunalari davlat ro‘yxatidan o‘tqazilishi mumkin. Ro‘yxatdan o‘tqazilgan belgilar, ramzlar bo‘yicha egalik huquqi qonun asosida himoyalanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
