K arim a q osim ova

„T oshk en tn om a“ (M . Shayxzoda), „D eh q on bobo va o ‘n uch bola­
kay qissasi“ (A. Oripov), ,,Xarita“ (N .N o r q o b ilo v ), „Mardlik va
aql yt>aig‘ligi“ (M .A ’zam ) sh e’r va hikoyalari o ‘qilgandan keyin
o ‘tkaziladigan um um lashtiruvchi darsning vazifasi o'quvchilam ing
o ‘qiganlarini, Vatan bo'ylab qilgan sayohatlari jarayonida k o‘rganlari,
hozirda k o‘rayotganlari bilan bog'lab, um um iy xulosa chiqaradilar.
Bunda o'qu vch ilam ing shaxsiy tajribasi, oila va maktab, shahar hayoti
haqidagi bilimlari katta ahamiyatga ega. Bunday darslarda um um iy
xulosani o'qituvchining yordamisiz o'qu vch ilam ing o'zlari m usta­
qil ravishda chiqarishlari juda m uhim bo'lib, bu ularning kelgusida
ishonchlarini shakllantirish uchun mustahkam asos hisoblanadi.
„O'qish kitobi" darsliklarida berilgan savol va topshiriqlar bolalar
qiziqishlariga yaqin, ularning yosh xususiyatlariga m os, shuning uchun
ular yuzasidan bolalar to'g'ri yakun va um um iy xulosa chiqara oladilar.
Mustaqil xulosa chiqarish tarbiyalovchi ta’limda m uhim ahamiyatga
ega.
U m um lashtiruvchi darsni muvaffaqiyatli o'tkazish unga o'q itu vch i­
ning qanday tayyorgarlik ko'rganiga bog'liq. Bunday darsda juda ko'p
material yuzasidan um um iy xulosa chiqarishni rejalashtirish m um kin
emas; bu darsga ko'p material yuklash o'quvchilar diqqatini tarqatib
yuboradi, idrok etish qobiliyatlarini pasaytiradi va faol fikrlash im konini
chegaralaydi. O 'qituvchi um um lashtiruvchi darsda o'quvchilardan n i­
malarni so'rashni, mavzu yuzasidan yana nimalarni um um lashtirishini
belgilab oladi; darsning maqsadi haqida o'ylab, bolalar tafakkuri va
faoliyatini faollashtirishga ta’sir etadigan ish turlaridan foydalanishni
rejalashtiradi.