K arim a q osim ova

 
(2 hafta);
b) alifbo davri
 
(31 dekabrgacha davom etadi).
Alifbogacha tayyorgarlik davri. 
Bu davrning asosiy vazifasi o 'q u v ­
chilarni m aktab, sinf, tartib -in tizo m qoidalari va o'quv qurollari bilan 
tanishtirish, nutq o'stirishga oid m ashqlar o 'tkazib, fonem atik eshit- 
ishni o 'stirish dan iboratdir.
Alifbogacha tayyorgarlik davri, o 'z navbatida, quyidagi 2 bosqichga 
bo'linadi:
/. 
Harf o'rganilmaydigan bosqich
 
(1 hafta).
2. Unli tovush va ha/f о 'rganiladigan bosqich
 
(1 hafta).
1-bosqichda o'quvchilarga og'zaki va yozm a nutq haqida, gap, 
so'z, b o 'g 'in va tovushlar haqida, nutqning gaplardan, gaplarning 
so 'zlard an tuzilishi, so 'zlam in g b o 'g'in larg a bo'linishi, bo 'g 'in larn in g
tovushlardan tashkil topishi haqida m a’lum ot beriladi, tovushlarning 
unli va undosh tovushlarga ajratilishi o'rgatiladi, ulardan am aliy foyda­
lana bilish ko'nikm alari hosil qilinadi. Bu jarayonda maxsus nusxalar 
asosida o 'q u v chilam ing bog'lanishli nutqi ustida ishlanadi. Ularga 
,,Alifbe“da berilgan rasm lar asosida hikoyalar tuzdirishdan tashqari,
”
Ba’zi adabiyotlarda bu jarayon 3 davrga bo'lingan. Qarang: O'zbekiston
Respublikasida umumiy o'rta ta’lim strategiyasi muammolari va ta’lim
mazmunining yangi modellari, ularni tatbiq etish yo'llari/ R. Safarova.
U.Musayev, P . Musavev, 
F. Yusupova. 
R. Nurjanova. —Т.: ..Fan", 2005.
217-218-betlar.
32

---

o'zlari bilgan sh e’r, ertak, hikoya, tez aytish, m aqol, topishm oq, xalq 
ashulalari, alia, q o'shiqlar, latifalardan ayttiriladi.
T ayanch so 'z la r asosida gap tuzdirish, „Alifbe" sahifalaridagi 
so 'zlam in g talaffuzi, o'qilishi va m a ’nolari ustida ishlash kabi ishlar 
uyushtiriladi (Bu tarzdagi ishlar har bir darsda m avzularga bog'liq ra ­
vishda izchil davom ettirib boriladi).
Bu bosqichdagi yozuv darslarida o 'q u v ch ilar yozuv daftari va yozuv 
chiziqlari bilan tanishtirilib, h a rf elem entlarini yozishga o'rgatiladi, 
ularda nam unaga qarab grafik xatolarini aniqlash - o 'z -o 'z in i tek ­
shirish, h arf oralarining tengligiga rioya qilish, cham alab yozish kabi 
ko'nikm alar hosil qilinadi.
2-bosqichda unli tovush-harflar o'rgatiladi. B unda ularning quyi­
dagi uch xususiyatini o 'q u v chilar am aliy ravishda puxta egallashlariga 
erishish lozim:
a) talaffuzda (og'izda) to'siqqa uchram asligi;
b) ch o'zib aytilishi;
d) faqat ovozdan tashkil topishi.
Shuningdek, bu bosqichda tovush bilan harfni farqlashga o 'rgatish
k o 'zd a tutiladi. U shbu bosqichdanoq tovush va h arf o'rtasidagi 
chegaraga qat’iy rioya qilinadi. Bolalarga tovush haqidagi m a’lum otlar 
kitob ochtirilm ay beriladi. Tovushni ifodalovchi h a rf ko'rsatilgach, 
h a rf ustida ishlanadi. Tovush va harfga oid o'ziga xos xususiyatlar 
(tovushlam i talaffuz qilam iz, eshitam iz; harflarni yozamiz, k o 'ram iz, 
o'qiym iz) ham izchil ravishda o 'q u v ch ilam in g o'zlashtirishlarini h i­
sobga olgan holda sekin-asta tu sh u n tirila boriladi.
Alifbo davri. 
Bu davr 31-dekabrgacha davom etib, unda o'qu vch ilar 
alifbodagi barcha unli va undosh tovu sh-h arflar bilan tanishtiriladi. 
U ndoshlar osondan qiyinga tam oyili asosida joylashtiriladi. O ldin 
sonor tovushlar (