К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

лар ишлаб чиқариш харажатларининг тегишли элемен-
тига кўшилади (ходимларнинг иш ҳақи, меҳнатга ҳақ
тўлаш харажатларига, асосий фондлар амортизацияси,
материал харажатлари ва бошқалар).
10. Мол етказиб берувчилардан олинган материал
ресурслари билан бирга сотиб олинган тара ва ўраш
харажатлари материал ресурслари қийматига қўшилади.
11. Маҳсулот таннархига қўшиладиган материал ре­
сурслари харажатларидан, қайтарилган чиқиндилар ёки
таралар қиймати уларни сотиш ёки улардан фойдала­
ниш ҳақиқий таннархи бўйича чиқариб ташланади.
12. “Материал харажатлари” элементи бўйича акс
эттириладиган материал ресурслари баҳоси (қиймати)
куйидагилардан ташкил топади: сотиб олиниш қийма-
тидан, жумладан, бартер алмашувида (қўшилган кий­
мат солиғисиз), коммисион тўловлар, ташқи иктисо­
дий таъминот ташкилотларига тўланадиган, брокерлар
хизматлари қўшилган товар биржалари хизмат қийма-
ти, бож туловлари, чет ташкилотлари томонидан амалга
ошириладиган транспорт, сакушш ва келтириш билан
боғлиқ харажатлар (тўловлар).
Моддий харажатларни тўғри ҳисобга олиш махсу­
лот таннархига катга таъсир курсатади. Бунинг учун
ҳисобни шундай ташкил этиш керакки, унда ҳақиқий
харажатларни нормалар билан узлуксиз ва тезкор со­
лиштириш имкони бўлсин.
Материаллар ишлаб чиқаришга корхонада белги­
ланган норма бўйича уларни ҳажми, оғирлиги, хисо­
би қайд қилинган хужжатлар асосида қўйиб юборила-
ди. Бошланғич ҳужжатларни материал ҳисоб гуруҳи иш­
лаб чиқади.
Харажатлар моддалари бўйича материаллар сарфи­
ни хисобга олиш учун турли хил ҳужжатлаштириш
усуллари қўлланилади. Кўпроқ инвентар ва партион