K. A. Karimov

Nazariy mehanika – Moddiy jismlarning bir-biriga nisbatan. Ko’rsatadigan ta’siri va mehanik harakatining umumiy qonunlari haqidagi fanlar.
Qonunlarning umumiyligi-har qanday jism va sistema uchun o’rrinlidir - bunda qaralayotgan jismni abstraklashtirib olamiz. Shu sababli nazariy mehanika boshqa amaliy texnika fanlar uchun bazaviy fan hisoblanadi..

Material jism va sistemaning abstrakt modeli (obrazi)

Material nuqta (MN)– o’lchamga ega emas, lekin geometrik nuqtaga nisbatan jism massasiga teng bo’lgan massaga ega bo’ladi.
Absolyut qattiq jism (AQT) – Har qanday ta’sir natijasida ham material nuqtalar orasidagi masofa doimo o’zgarmasdan qoladi.
Mehanik Sistema – Harakatning umumiy qonunlari yoki o’zaro ta’sir yordamida bir-biriga bog’langan material nuqtalar yoki qattiq jismlar to’plami.
Masalan- Yerni harakatini o’rganishda uni Quyosh atrofia aylanayapti deb qarasak uni moddiy nuqta deb qarash mumkin bajarish uni o’z o’qi atrofida aylanishi o’rgansak – uni AQm deb qarash mumkin Agarda Yerda ro’y beradigan hodisalarni o’rgansak (quyulish) oqish, siljish. Yerni mehanik siljish deb qarash mumkin.
Nazariy mehanika uch qismdan iborat:





Statika – Mehanik Sitemalarning nisbiy muvozanatligini o’rganadi. Muvozanatni hosil qilish uchun nuqtalar orasidagi aniq munosabat zarur shuning uchun statikaga nuqtalarning umumiy xossalari nuglarni ekvivalanent nuglar sistemasi bilan almashtirishning umumiy xossalari o’rganiladi.
Kinematika – Mehanik harakat va harakatni vujudga keltiruvchi kuchlarsiz o’rganadi, ya’ni harakat geometrik nuqtai nazardan o’rganiladi.
Dinamika – Mehanik harakat harakat obyektiga ta’sir etuvchi kuchlar bilan birgalashib o’rganiladi. Shunday qilib, harakat bilan ta’sir etuvchi nuq orasidagi bog’lanish o’rganiladi.


Nazariy mehanikaning asosiy tushunchalari