Jurnal 1918-yil dekabr oyidan chiqa boshlagan

O‘xshatish (Taqlid qilish)
o‘yinlari. darsda birorta mashhur qo‘shiqchi, hofiz 
ovoziga o‘xshatib kuylab berish, cholg‘u asbobida ijro etish yoki drijyorlik jestini (qo‘l
-
lar harakati) ko‘rsatib, shu ijrochilarga taqlid qilinadi. O‘qituvchi o‘quvchilarni biror 
kuy-qo‘shiqdan parcha ijro etishga taklif qiladi. O‘quvchilar doira, rubob yoki dutorda 
asliga o‘xshatib chalishga harakat qilishadi. Jumladan: 
– mashhur qo‘shiqchilar aytgan ashulalardan aytib, o‘sha kishiga taqlid qilish; 
– ertaklardagi o‘rmon hayvonlaridan ayiqpolvon, quyoncha, ayyor tulki, qarg‘a 
va boshqalarga ovoz berish, ya’ni taqlid qilish; 
– o‘qituvchi, shifokor, haydovchi, sotuvchi, quruvchi kasbiga taqlid qilish.
Rol bajarish (Rolli o‘yinlarda)
 
o‘quvchi turli xil xarakterli inson obraziga qalban 
kirishga harakat qiladi. O‘yinda o‘quvchilarga asosan tugallanmagan vaziyatlar aks 
etgan, muammoli sahna ko‘rinishli rollar beriladi. O‘quvchilar ushbu muammoli rollar
-
ni mustaqil ravishda oxiriga yetkazishlari shart.
Teatr dasturlarida rolli o‘yinlar o‘quvchilarni inson xarakterini tushunishga o‘rga
-
tadi. Ushbu usul o‘quvchilarni mustaqil fikr yuritishga, hayotda har qanday sharoitda 
ham o‘zini tuta bilishga undaydi hamda o‘z qarashlarini asoslab bera oladigan inson 
sifatida shakllantiradi.
1. O‘yinni o‘tkazish uchun ekspertlar tanlanadi. qatnashuvchilar bu ekspertlar
-
dan o‘yingacha kerakli ma’lumotlarni olishadi. O‘quvchilar rollarini o‘zlari tanlab oli-
shi yoki rollar o‘qituvchi tomonidan bo‘lib berilishi mumkin. Shundan so‘ng, o‘yinda 

---

41
qatnashuvchilar rollar ustida mashq qilishadi, ishlashadi. Bu bosqich odatda 1,5-2 
haftaga cho‘ziladi.
2. O‘yinni o‘tkazish bosqichida o‘quvchilar o‘zlariga bo‘lib berilgan rollarni o‘z 
mustaqil fikr g‘oyalaridan kelib chiqib bajaradi va inson hayotda qiyin vaziyatga tush-
ganda qanday yo‘l tutishi borasida fikr-mulohaza yuritadi. 
3. Muhokama va baholash bosqichida ekspertlar, o‘yin ishtirokchilari, tomosha
-
binlar o‘yinni tahlil qilish, muhokama qilish imkoniyatiga ega bo‘lishadi, hayot bilan 
o‘xshashlikka, o‘quv fani bilan bog‘liqlikka e’tibor beriladi va o‘qituvchi tomonidan 
yakunlanadi va baholanadi. 
O‘qituvchi bunday o‘yin usullarini qo‘llashi natijasida o‘quvchilarning ushbu o‘yin 
metodiga qiziqishi yanada ortadi, ularning diqqatini jalb qiladi va xotirasini mustah
-
kamlaydi. dars jarayonida o‘qituvchi tomonidan to‘g‘ri tanlangan o‘yin metodlari 
o‘quvchilarga bilim berishda, ularni ma’naviy tarbiyalashda o‘z samarasini ko‘rsatadi.
qayd etilgan o‘yin metodlari o‘qituvchi tomonidan musiqa darslari jarayonida 
qo‘llanilsa, maqsadga muvofiq bo‘ladi. 
xulosa qilib aytganda, musiqa fanining har bir mavzusi, har bir dars mashg‘uloti 
bo‘yicha tuzilgan yuqoridagi kabi o‘yin metodlari ta’lim samaradorligini oshirishga 
yordam beradi.