Jurnal 1918-yil dekabr oyidan chiqa boshlagan

“XALQ TA’LIMI” ilmiy-metodik jurnali.
2016. № 3.
www.xtjurnali.zn.uz
biy ta’sirga beriluvchanliklarini nazarda tutib, o‘qituvchi doimo ularni eng yaxshi yo‘lga 
qo‘yilgan rejim sharoitida tutib turishi va diqqat-e’tibordan chetda qoldirmasligi zarur. 
Organik doiradagi psixopat bolalar bilan ishlashda osoyishta va bir xil ohangda 
gapirish g‘oyat muhimdir, chunki ular juda ta’sirchan bo‘lganliklari sababli arzimagan 
gapdan jahllari chiqib ketishi va affektiv jahldorlik darajasiga borib yetishlari mumkin. 
O‘qituvchi shuni esda tutishi kerakki, affekt vaqtida bolaga nasihat qilishga va ayniq
-
sa, jazo berishdan ko‘ra uning e’tiborini boshqa biror faoliyatga qaratish yaxshiroqdir, 
chunki jazolash jahlni yanada kuchaytirishi mumkin. Bunday bolalar bilan ishlashda 
mehnatning hamma turlari – eng oddiy qo‘l ishidan tortib to ustaxonada maktab yer 
uchastkasidan uydagi ishgacha katta tarbiyaviy ahamiyatga egadir.
Psixopatiyaning bu shaklidagi bolalarni mehnatga jalb qilish nihoyatda muhim 
ahamiyatga ega. Mehnat mashg‘ulotlarida bolalarning faoliyatini yaxshi yo‘lga qo‘yish, 
ularda yo‘l-yo‘riqqa bo‘ysunish malakasini hosil qilish, boshlangan ishni oxiriga yet
-
kazish, jamoada ishlash malakasini hosil qilish osonroqdir. Mehnat psixopat bolalar
-
ning umumiy hayajonlanishini kamaytiradi va ularning e’tiborini o‘rinsiz qiziqishlardan 
chalg‘itadi. Psixopat bolalar bilan ishlashda o‘qituvchiga ota-onalar yordam ko‘rsatish
-
lari lozim. Shundagina bolaga bir xil munosabat ta’minlanishi hamda zarur hollarda 
kerakli davolash tadbirlaridan foydalanmoq uchun psixonevrolog shifokor bilan aloqa 
bog‘lab turish ham muhimdir.
xulosa qilib aytganda, bunday bolalarning o‘z xulq-atvorini yetarli darajada bosh-
qara olmasliklarini, beqaror, ta’sirchan ekanliklarini hamda salbiy ta’sirga beriluvchan
-
liklarini nazarda tutib, o‘qituvchi doimo ularni eng yaxshi yo‘lga qo‘yilgan sharoitida 
tutib turishi va diqqat-e’tibordan chetda qoldirmasligi zarur. O‘z navbatida shuni ta’kid
-
lab o‘tish zarurki, xulq-atvor va xarakterdagi har qanday buzilishni ham psixopatiya
-
ning ifodasi deb o‘ylash yaramaydi. xarakter va xulq-atvorda patologik irsiyatdan kelib 
chiqadigan yoki homiladorlik davrida va bola hayotining ilk davrlarida miyaning muay
-
yan qismlari organik jihatdan zararlanishi (bu hol ko‘proq uchraydi) natijasida vujudga 
keladigan kamchiliklargina chinakam psixopatiya sirasiga kiradi.