Jumamuratova iroda, 192-guruh “Ta’viz ul-oshiqin” devonining 2014-yilgi nashri bilan tanishish / 1

Ogahiy, kim topgay erdi sozi nazmingdin navo,

Bahra gar yoʻqtur Navoiyning navosidan sango,

Deb e’tirof qilgan ustozi Alisher Navoiy:

Soʻz ayladi insonni judo hayvondin,

Bilgil, guhari sharifroq yoʻq ondin,

Deb bejiz xitob qilmagan edi.

Ruhning yaralishidan ilohiy maqsad soʻz va soʻzning yaralishidan ilohiy maqsad ruh boʻlgani kabi, mulki borliqning yaralishidan ilohiy muddao inson hamda insonning yaralishidan ilohiy istak mulki borliqdir. Ogahiyning fikricha, shuning uchun ham yaratguvchidan, Oliy san’atkordan odamzodning minnatdorligi poyonsizdir. Mulki bo ning oʻzi kabi hadbilmasdir. Naql qilinishicha, avliyolardan biriga aytibdilar: bizga shunday bir ashyoni koʻrsatki, u Ollohning borligiga dalil boʻlsin. Shunda avliyo javob beribdi: «Menga shunday bir buyumni koʻrsatinglarki, u Ollohning mavjudligiga dalil boʻlmasin!» Darhaqiqat, olamda neki mavjud boʻlsa, unda yaratganning husni zohir boʻladi. Shuning uchun barcha sinoatlarga eng kichik zarradan butun olam cheksizligicha, barcha maxluqotga ma’rifiy munosabatda boʻlish, ularning mohiyatidan voqif hayot kechirish, hayot kechirganda ham shu mulki borliq bilan mutanosiblikda hayot kechirish bizlar uchun ham farz, ham qarz. Mulki borliqdagi rang-baranglik, u mana oʻsimliklar dunyosi boʻladimi, xoh hayvonot olami boʻladimi, jismlar har xilligi yoxud tillar turlichaligi boʻladimi, bularning barchasini asrab-avaylash, kelajakka imkoni boricha bus-butunlikda yetkazish odamzodning burchidir. Bu ilohiy vazifaga amal qilmasak, shunga yarasha jazo bordir. Chunki Ogahiy hazratlari aytganlaridek: