Jumamuratova iroda, 192-guruh “Ta’viz ul-oshiqin” devonining 2014-yilgi nashri bilan tanishish / 1

Gahi dardi firoqing xavfidan ranju taab paydo.

Bu misrada insonlarga nasib boʻlgan ilohiy jasoratning qiyofasi pinhon, ya’ni odamzod uchun yolgʻiz bir qoʻrquv mavjud. Bu tahlika ana shu biz ilohiy diydor deb ta’riflagan saodatdan mahrum boʻlish vahimasi. Yuragida shu tahlika mavjud insonlarga boshqa qoʻrquv qoʻrquv emas. Mana shu “Ilohiy diydor” zamirida Ollohi taologa mansub mangu Jamolning mulki borliqda aks etishi falsafasi – Panteizm gʻoyalari mavjudligini esda tutish muhim. Bunday hayotsevarlik gʻoyalariga rioya qiluvchi insonlar uchun ana shu «ayshu tarab» hamda ana shu «ranju taab» biz yuqorida zikr qilgan ma’no va mazmunlarning ma’no va mazmunlarini tashkil qiladi. Ma’no umidlarning umidi sifatida roʻy beradi. Ogahiy mana shunday tafakkur yoʻsini bilan insonning vujudga kelishidagi ilohiy mohiyatni she’riyat zaboni bilan e’tirof qiladi. Biroq bu e’tirof shoirning ulugʻlashdan bosh maqsadi Ogahiyning bosh maqsadi ilohiy qudratning aql bilan qamrab boʻlmaydigan haybatini inson imkoniyatlari darajasidagi idrok bilan ilgʻab olib, til bilan zikr qilish va shuning vositasida mana shu ilohiy hayratni izhor qilmoqda boʻlgan lirik qahramonni ham yanada ulugʻvor va mukammal darajada koʻrishdir. Ogahiy ushbu gʻazalda insonning dunyoga kelishidan koʻzda tutilgan ilohiy maqsadning, ta’bir joiz boʻlsa, boshi yoʻnalishini, ya’ni insonning paydo boʻlishiga sabab boʻlgan ilohiy vazifasini izlaydi. Shoir fikricha, insonning dunyoga kelishidan maqsad vujud, vujuddan maqsad bosh, boshdan maqsad Yuz, yuzdan umid lab, ya’ni: Insonni emas.