Joyda masofani uch usulda: bevosita, bilvosita va dalnomer

! 6.12-rasm. Elektron taxeometr tuzilishi sxeraasi
1  -  antenna; 2 - vertikai doira; 3 - hisoblanuvchi (sanoq oluvchi) 
golovka; 4 - radio-modul; 5 - markazlashtirgich; 6 - akkumlyatorlar;  7
- gorizontal doira; 8 - qiyalik datchigi; 9 - vertikai 
о 
‘q; 10- motor; 11
- gorizontal о ‘q; 12 - mikro EHM; 13 - nishonga to ‘g 'rilash qurilmasi; 
14  -  svetodalnomerli  blok;  15  -  reyka  turgan joyini  ko'rsatuvchi 
qurilma.

Zamonaviy  taxeometrlar  lazerli  shovun  va  ma’lumotlami 

kabelsiz komp’yuterga uzatish uchun infraqizil portga  ega.  Agar 
kompyuter  asbobdan  3  metrdan  uzoq  bo‘lmagan  radiusda 
joylashgan  bo‘Isa,  ma’hmiotlarni  infraqizil  port  orqali  uzatish 
mumkin. Ish joyidan ma’lumotlami ofisga uzatish uchun quyidagi 
aloqa  zanjirini  qo‘rish  mumkin:  Taxeometr  -  mobil  telefon, 
infraqizil port va modem bilan ta’minlangan - ofis kompyuteri.
Yuqorida 
zikr 
etilgan 
barcha 
takomillashtirishlar 
taxeometrlami  mukamallashtiradi  va  yaxsxilaydi,  geodezist  ish 
unumini  oshiradi  va  shu  bilan  birga  bozorda  asbobning 
raqobatbardoshligini oshiradi.
Topografo-geodezik  ishlami  bajarishga  yangicha  yondoshish 
1997-yili 
bohorda 
paydo 
bo‘lgan, 
nishonga 
avtomatik 
to‘g‘rilanuvchi  va  nishonni  kuzatish  imkoniyatiga  ega  bo'lgan 
motorlashgan taxeometrlardan foydalanish bilan erishildi. Bularga 
TSA 1100- TSA 1800 (Leica Geosystems A G), Elta S(Carl Zeiss), 
Geodimeter 600 (Spectra Precision),  Trimble  5600 Total Station 
seriyasidagi  asboblar  kiradi.  Bu  taxeometrlar  nafaqat  topo- 
geodezik  ishlami  bajarishda  va  ko‘plab  boshqa  sohalarida 
qo‘llaniladi,  masalan.  yer  silj ishini  kuzatishda,  mashina  va 
kemalar 
harakatini 
boshqarishda, 
robot 
texnikalarini
kalibrovkalashda ishlatiladi.
K o'plab'  zamonaviy  taxeometrlardan,  masalan  TRS  1100 
(Leica  Geosystems  AG)  va  PowerSet  (Sokkia)  qaytaruvchi 
plyonkagacha masofa o‘lchash imkoniyatiga ega (6.13-rasm).
Geodimeter 468  DR (Spectra Precision),  Set 4110 R  Sokkia, 
Trimble  3600  tipida  qaytargichsiz  masofa  o‘lchovchi  elektron 
taxeometrlaming  ishlab  chiqarisKga joriy  etilishi  geodezik ishlar 
texnologiyasini  takomil lashishiga  oiib  keldi.  Bu  asboblar  bilan 
qaytargichlarsiz yoki  qaytargichli plyonkalarsiz beton,  tosh  yoki 
po‘lat yuzalargacha 80-100 metrgacha bo‘lgan masofani o‘lchash 
шшпк!п.  Baland  inshootlaroi  syomka  qilishda,  tunellami 
profillashda,  xususiy  egalikdagi  obyektlargacha  o‘lchashlarda 
yoki 
magistrallarda 
transport 
oqimi 
ko‘p 
bo‘lganda 
qaytargichlarsiz  masofa  o‘lchash  usulini  qo'llash juda  ham  qo'l 
keladi.


fWottwh
Optik shovim
EMctr
ia'minniifz»
ittegfe
Tntn
'frcSirtimi
O b } * k « i v
(iorilMfllf 
a
  roarliasi
0(«r»vh
adilak.