Joyda masofani uch usulda: bevosita, bilvosita va dalnomer



Download 33,39 Kb.
bet18/21
Sana31.12.2021
Hajmi33,39 Kb.
#254806
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21
Bog'liq
Joyda

0 ‘rtadan  nivelirlash. 
‘rtadan  nivelirlashda  nivelirlana- 
yotgan nuqtalarga tik qilib reykaiar, reykaiar oralig‘iga esa nivelir


o‘matiladi  (6.11-rasm).  Nivelir  ish  holatiga  keltiriladi,  qarash 
trubasi dastlab keyingi (nuqtadagi) reykaga vizirlanib reykadan a 
sanoq olinadi, so‘ngra oldingi (V nuqtadagi) reykaga vizirlanib b 
sanoq  olinadi-  Keyin  V nuqtaning A nuqtaga nisbatan balandligi 
quyidagicha hisoblab chiqariladi: hAB = a-b (6.5)
Shunday qilib, o‘rtadan nivelirlashda nisbiy balandlik keyingi 
reykadan  olingan  sanoq  bilan  oldingi  reykadan  olingan  sanoq
‘rtadan  turib  nivelirlashda  ikkinchi  nuqtaning  absolyut 
balandligini  nisbiy  balandlik  bo‘yicha  hisoblashda  (6.3) 
formuladan,  asbob  gorizonti  bo‘yicha  hisoblashda  esa  (6.4) 
formuladan foydalaniladi. Bunda asbob gornzonti quyidagiga teng 
bo‘ladi:
Misol.  a  =  1150 mm;  b— 0375  mm; HA- 256,385 m,  deylik. 
Shunda V nuqtaning A nuqtaga nisbatan balandligi quyidagiga: 
hAV= 1150-0375 = + 0775 mm
teng boladi.
Nisbiy balandlik bo‘yicha hisoblaganda  V nuqtaning absolyut 
balandligi  NB=256,385  +  0,775  =  357,160  m,  asbob  gorizonti 
bo‘yicha hisoblaganda esa:
N i«  256,385 + 1,150 *  357,535,
NB *  357,535 - 0,375 = 357,160 m.
Geometrik nivelirlashda asosan o‘rtadan nivelirlash qo‘llanila- 
di. !rtadan nivelirlash mumkin bo ‘ Imagandagina oldinga nivelir­
lash  usuli  ishlatiladi.  Oldinga  nivelirlash  usulining  kamchiligi 
stamdan iboratki, nishab joyning nisbiy balandligi nivelir baland­
ligi bilan reykadan olingan sanoq ayirmasiga teng bo‘lganligidan



bunda  faqat  asbob  balandligiga  teng  bo‘lgan  nisbiy  balandlik- 
nigina  o‘lchash mumkin.  Bundan tashqari,  oldinga nivelirlashda 
bar  bir  stansiyada  asbob  balandligini  aniq  o'lchash  zarur 
bo‘lganligidan ish ancha qiyinlashadi vamehnat ko‘p sarfbo‘ladi.
‘rtadan niveliriashning afzalliklari quyidagilardan iborat:
a)  har bir  stansiyada reyka  balandligiga  teng bo‘lgan nisbiy 
balandlikni,  ya’ni  oldinga  nivelirlashdagiga  nisbatan  kattaroq 
nisbiy balandlikni o‘lchash mumkin;
b)har  bir  stansiyada  nivelir  balandligini  o‘lchashning  hojati 
yo‘q;
v)niveliming  qarash  trubasi  nivelir  bilan  reyka  orasidagi 
masofani kattalashtirib  ko‘rsatganligidan oldindan nivelirlashdagi­
ga qaraganda ikki baravar uzunroq masofani nivelirlash mumkin;
g) asbob ikki nuqta o‘rtasiga o‘matilganligida yer egriligining 
va atmosfera refraksiyasining ta’siri ancha kamayadi;
d) asbob  nivelirlanayotgan  ikki  nuqtaning  qoq  o‘rtasiga 
o‘matilganda  asbob  vizir  o‘qining  gorizontal  emasligi  natijasida 
ro‘y  beradigan  xatoning  ta’siri  bo‘lmaydi.  Bu  o‘rtadan 
niveliriashning asosiy afzalligi bo‘lib hisoblanadi.
O ‘lchov  asboblaming  ishidagi  xatoni  butunlay  yo‘qotib 
bo‘lmagani 
singari, 
qanchalik 
sinchiklab 
tekshirilmasin, 
niveliming  vizir  o‘qini  ham  mutlaqo  gorizontal  holatga  keltirib 
bo‘lmaydi.  Shu  tufayli  oldinga  nivelirlashda  reykadan  b  sanoq 
emas,  balki  sal  noto‘g‘riroq  sanoq:  b'=b+A  olinishi  mumkin 
(6.10-rasm,  a).  Bu  xato  nisbiy  balandlikni  aniqlash  natijasiga 
ta’sir qiladi. Oldinga nivelirlashda xato A ni yo‘qotib bo‘lmaydi.
‘rtadan  nivelirlashda  o‘lchash  natijasiga  bu  xato  deyarli 
ta’sir  etmaydi.  Masalan,  ko‘rish  trubasi  orqadagi  reykaga 
vizirlanib  sanoq  olinganda  ro‘y  bergan  xato  tufayli  a  sanoq 
o‘miga a ’=a+A  sanoq, oldindagi reykaga qarab sanoq olinganda 
esa  b  o£miga  b ’=b+Д  sanoq  olinadi  (6.10-rasm,  b).  Shu 
sanoqlardan nisbiy balandlik hisoblab chiqariladi:

Download 33,39 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish