Jo`rayeva A

Buyrak usti bezlarining mag`iz qismi (substantsia medularis) xromaffin to`qimalarida katexolaminlar (adrenalin, noradrenalin) sintezlanadi. Ular uglevodlar va yog`lar almashinuvida, yurak va qon-tomir sistemasi, silliq muskullar faoliyati, qon ivishi, organizmning adaptiv moslashuv reaktsiyalari safarbarligini boshqarishda ishtirok etadi. Xromaffin to`qimalar ba`zi simpatik gangliyalar va paragangliyalar orasida ham uchraydi.
Oshqozon osti bezi (pancreas) - qorin bo`shlig`ining chap tomonida, me`da ostida joylashgan aralash sekretsiyali organ. Bezning ekzokrin qismi - atsinoz (zimogen) to`qimadan, endokrin qismi - Langergans orolchalaridan tashkil topgan. Langergans orolchalari – murakkab ichki sekretor apparati bo`lib, har xil turdagi hujayralar to`plamidan iborat: A - hujayralarida ishlanadigan glyukagon gormoni uglevodlar va yog`lar almashinuvini, β - hujayralarida sintezlanadigan insulin uglevodlar, yog`lar, oqsillar metabolizmini boshqaradi. D – hujayralarida esa somatostatin, pankreagastrin va sekretinlar ishlab chiqariladi. Somatostatin bir qator gormonlar - insulin, glyukagon va boshqalar sekretsiyasini nazorat qilsa, pankreagastrin - oshqozon bezlarining nordon (kislotali) sekretsiyasini boshqaradi. Sekretinlar - oshqozon osti ekzokrin sekretsiyasining stimulyatori bo`lib, ingichka ichakning yuqori bo`limlarida ham hosil bo`ladi.
Qalqonsimon bez (grandula thyrioidea) - toq organ, bo`yinning o`rta qismi, kekirdak ostida joylashgan. Bezning follikulalarida 2 xil gormon– tiroksin va triyodtironin ishlanadi. Ular energiya almashinuvi, oqsil sintezi, to`qimalar differentsirovkasi, organizmni o`sish va rivojlanishini boshqarishda ishtirok etadi. S - hujayralarida (parafollikulyar hujayralarda) sintezlanadigan kaltsitonin gormoni kaltsiy va fosfor almashinuvini boshqaradi.
Qalqonsimon bez oldi bezi - 2-4 ta bo`lib, qalqonsimon bez yuzasida yoki ichki qismida joylashgan. Kaltsiy va fosfor almashinuvini boshqarishda ishtirok etadigan paratgormon ishlab chiqaradi.