Jo`rayeva A

11.2. Fosfolipidlar biosintеzi
Fosfolipidlar biosintеzi mеmbranalarni yangilanishi bilan bog`liq bo`lib, hujayra gialoplazmasida, yoki hujayra endoplazmatik to`rida sodir bo`ladi. Fosfolipidlar sintеzining boshlang`ich bosqichi triatsilglitsеrinlar sintеziga o`xshash, farqi fosfatid kislota yoki diatsilglitsеriddan boshlanadi. Fosfolipidlar sintеzini 2 ta yo`li bor, ikkalasi uchun STF zarur (SDF-xolin – sitidindifosfoxolin; STF – sitidintrifosfoxolin). Sitoplazmada sintеzlangan fosfolipidlar lipid tashuvchi oqsil (LTO) yordamida membranalarga ko`chiriladi va u yerda eskirgan molekulalar o`rnini egallaydi.
F osfatidiletanolamin biosintezi. Fosfolipid – fosfatidiletanolamin sintezida uning o`tmishdoshi diatsilglitserin va SDF – etanolamin qatnashadi. Ushbu sintez jarayonida dastlab etanolamin etanolaminkinaza fermenti ishtirokida fosforlanib, fosfoetanolaminga o`tadi.
So`ngra fosfoetanolamin etanolaminfosfatsitidiltransferaza fermenti yordamida STF bilan katalizlanishi natijasida SDF – etanolamin hosil bo`ladi.

Fosfatidiletanolaminning qoldig`i SDF – etanolamin bilan glitserin qoldig`i– 1,2 – diatsilglitseringa o`tkaziladi. Fosfatidiletanolamin SDF – etanolamin 1,2 diatsilglitserin bilan etanolaminfosfotransferaza fermenti ishtirokidagi reaktsiyadan hosil bo`ladi.

SDF – etanolamin + 1,2 – diatsilgletserin → fosfatidiletanolamin + SMF

Etanolamin yuqorida keltirilgan yo`l bo`yicha etanolaminning yangi molekulalarini sintezi uchun ishlatiladi. Transmetillanish reaktsiyalarida fosfatidiletanolamin fosfatidilxolinga aylanadi. Etanolamin va xolinning asosiy manbai bo`lib hayvon oziqa mahsulotlari ishlatiladi.
Fosfatidilxolin biosintezi (letsitin). Fosfatidiletanolamin fosfatidilxolinni o`tmishdoshi hisoblanadi. Yuqorida keltirilgan ketma–ketlik reaktsiyada etanolamini o`rniga xolin HO–CH<sub>2</sub>–CH<sub>2</sub>–N<sup>+</sup>≡(CH<sub>3</sub>)<sub>3</sub> ishlatilsa, fosfatidilxolin hosil bo`lishiga olib keladi.
Bundan tashqari, fosfatidilxolin fosfatidiletanolaminning S– adenozilmetionindagi metil guruhini metillanish yo`li orqali hosil bo`lishi mumkin.