Jo`rayeva A

18.7. Vezikulyar tashish va uning ahamiyati. 
Vezikulyar tashish hujayra 
membranasi orqali yirik molekula va zarrachalarning (oqsillar, membrananing 
parchalangan qismlar, yot tanachalarning ) tashilishini ta’minlaydi. 
Tashish vaqtida tashiladigan modda hujayra membranasining bir qismi bilan 
o`ralgan pufakchalar yoki vezikulalar hosil qiladi. Sitozning ikki turi farqlanadi - 
pinositoz (endositoz), bunda modda hujayra tashqarisidan ichiga o`tadi va 
ekzositoz bunda makromolekulalar hujayradan tashqi muhitga o`tadi. Pinositoz 
asosan leykositlarda, gistiositlarda, suyak iligi, o`t, jigarda joylashgan 
retikuloendotelial sistemalarda ko`p uchraydi. Taxmin etilishicha, membranada 
o`ziga hos glikoproteid (klastrin) bo`lib, membrananing zarrachaga tegib turgan bir 
qismini cho`zilib kirishiga yordam beradi. Bu jarayonning amalga oshishi ATF 
energiyasi sarflanishi bilan boradi. 
Hujayra ichiga kirgan moddalar lizosomaning gidrolitik fermentlari ta’siriga 
uchraydi. Yot moddalar, hattoki hujayraga yutilgan bakteriyalar ham shu usulda 
yo`qotilishi mumkin.
Ekzositoz yirik molekulalar, masalan, oqsillarni sekretsiya qiluvchi 
hujayralar uchun xos. Tashishning bu mexanizmi atrofga makromolekulalar 
sekretsiya qiluvchi bez hujayralarida ayniqsa, faol bo`ladi. Bu jarayonda Golji 
apparatining komponentlari ishtirok etadi.