Жоба: Инвестиция дастуринин мазмуны, әҳмийети, оны қәлиплестириўдиң тийкарғы

3. Инвестиция дастуринин әмелге асырылыўы мониторинги.
Мониторинг, ең алды менен, проектти финансластырыўға қаржы бериў щартнамаға тийисли барлық ҳужжатларди ҳәм олардың шәртлери орынланыўын, олардың банк-кредит сиясатына, қабылланған нормалар ҳәм тартиплерге муўапықлылығын ўақты менен тексерип барыўды өз ишине алады. Наубеттеги қадем қарздардың финанслық жағдайын баҳалаў болып, оның балансын, пайда ҳәм зыянлар ҳаққындағы есабатты ҳәмде клиенттиң финанслық – хожалық хызметин көрсетиўши басқа хужжетлерди анализлеў тийкарында әмелге асырылады.
Мониторингтың және бир керекли тәрепи кредитти қаплаудың екилемши дереги оның қайтарлыуынын тәмийинлениуин тексериў есапланады.
Бүгинги күнде республикамызда ҳәр жылы жузлеп проектлерди финансластырыў әмелге асырылмақта. Бул проектлер мәмлекет бюджети қаржылары, халық ара финанс институтлары кредит линиялары қаржылары есабына, бюджеттен тысқары фондлар, банклер, сырт ел ҳәм жеке инвесторлар тәрепинен финансластырылады екен, әлбетте, бул қаржыларының қайтарылыуы ҳәм белгили муғдарда олардың пайда менен таъмийинлениуи талап етиледи. Усы қаржылардың тийисли пайдасы менен қайтишлигини анықлаў, тексерип барыў ҳәм анализлеп турыў ушын кредиторлар тәрепинен, сондай-ақ товар жеткерип бериўшилер, соның ишинде, лизинг, қамсызландырыў компаниялары ҳәм кепиллик бериўши шөлкемлер тәрепинен проектлердиң мониторинги алып барылады.
Бүгинги күнде Өзбекстан Республикасында да финансластырылып атырған барлық проектлер үстинен мониторинг алып ббарыудың улыўма системасы ағымдағы кылынган.
Ҳәр бир финансластырыушы яки кредитлестириуди әмелге асырыўшы шөлкемлер өзлериниң хызмет түри ҳәм қәсийетлеринен келип шығып, өзлерине сай болған мониторинг өткериў тәртибин ислеп шығады ҳәм сол тийкарында хызмет журитеди.
Мониторингтың мазмуны “кўзгу” деген мағананы аңлатады.
Мониторингти жүритиўде төмендегилер көзде тутылады:
1. Әмелге асырмақшы болған проектте не ислеп шығарыў көзде тутилганлығы.
2. Ислеп шығарыў процессиниң билиў, яғный өним ислеп шығарыў процессиниң басынан ахырына шекем бақлап барыў.
3. Ислеп шығарыў крханасынын шөлкемлик, экономикалық, социаллық, сиясий ҳәм экологиялық тәрепинен тийкарланыўы ҳәм пайда етилиўи.
4. Проекти финансластырыў дереклерин анықлаў ҳәм оны финансластырыуды әмелге асырыў.
Мониторинг алып барыў басқышлары болып төмендегилер есапланады:
- кәрхананың финанслық – хожалық хызмети ҳаққындағы мағлыўматларды жыйнаў ҳәм қайта ислеў;
- алынған мағлыўматлар тийкарында кәрханалардың финанслық – хожалық жағдайын анализ етиў;
- анализ нәтийжелери бойынша жуўмақ етиў ҳәм усыныслар бериў.