Йўлдошев н.Қ., Болтабаев м. Р., Тошходжаев м. М

Атамалар луғати 
Авторитарлик – бошқарув режими, бир одам ёки бир органда жамланган 
ҳокимият. Авторитарликнинг белгилари: ҳокимиятнинг марказлашуви, 
раҳбариятнинг эътирозсиз буйруқбозлик услуби, раҳбарга сўзсиз бўйсуниш. 
Булар раҳбариятнинг иродасини ижро этишга мажбурлашда кўринади. 
Бошқарув (умумий кўринишда) – икки объект(орган)нинг муайян ўзаро 
таъсири бўлиб, улардан бири бошқарув субъекти мақомида, иккинчиси эса 
бошқарув мақомида бўлади. 
Бошқарув ахбороти – бошқарилаётган тизим(бошқарув объеки)нинг 
ички ва ташқи ҳолати тўғрисидаги маълумотлар мажмуаси бўлиб, ундан 
вазиятни баҳолаш ва бошқарув қарорларини ишлаб чиқиш учун 
фойдаланилади. 
Бошқарув 
ахбороти 
жамғарилиш, 
ҳаракатланиш, 
фойдаланишда сақлаш, қиймат, ўлчов, коммуникативлик, шакллар хилма-
хиллиги каби аниқ хусусиятларга эга бўлади.Бошқаришдаги ахборот маъно-
мазмунини тушунишда бу хусусиятлар муҳим роль ўйнайди. Ахборотнинг 
тўлиқлиги ва мазмундорлиги,тўғрилиги, ифодаланиш шакли, ҳажми, 

---

342 
долзарблиги, тузилиши ана шу хусусиятлар жумласига киради ва уларнинг 
ҳаммаси бирга қўшилиб бошқарувнинг ахборий имкониятларини акс 
эттиради.
Бошқарувда ходимларнинг иштироки – меҳнат жамоаси аъзоларининг 
ташкилот ёки унинг бўлинмасини бошқаришга турли шаклда – ташкилот 
(бўлинма) фаолиятини яхшилашга оид таклифлар киритишдан тортиб 
қарорларни тайёрлаш ва қабул қилишда қатнашишгача бўлган турли 
шаклларда жалб этишнинг самарали шаклидир. 
Бошқарув жараёни – ўз мақсадларига эришиш учун ташкилот 
ресурсларини шакллантириш ва улардан фойдаланиш бўйича узлуксиз ўзаро 
боғлиқ ҳаракатлар мажмуи. 
Бошқарув иерархияси – мураккаб, турли-туман ва ўзаро боғлиқ 
жараёнларни бошқаришнинг асосий тамойилларидан бири. Тизим қанчалик 
йирик бўлса, бошқарув поғоналари шунчалик кўп бўлиши мумкин. Ҳар бир 
поғонанинг бошқарув тизими ундан юқорироқ поғона учун бошқарув 
объекти бўлади. Умуман олганда, бошқарув иерархияси ҳар бир поғонада 
бошқарувнинг муайян мустақиллигини назарда тутади. Иерархия 
бошқарувнинг мураккаб тизимида бошқарувнинг кичик тузилмаларининг 
ўзидан юқоридагиларга бўйсунишини акс эттиради.