Ўйланиб уйлан, уйланиб ўйлан Тошкент 2010

етакчи сифатида тан олишлари ҳам амри маҳол 
бўлса керак...
Тажрибанинг асл моҳияти маймунлар «сардо
-
ри» ҳақиқий рашк туйғусини сезиб, ўз тўдаси устидан 
ҳукмронликни бой бериб қўйиш даги қўрқувидан иборат. 
Биолог олимлар эса 
қўрқув ҳис қилаётган одамнинг 
ҳам, рашк қилаётган одамнинг ҳам танасида бир 
хил биологик ва кимёвий жараён кечишини исбот
-
лаб беришган.
Тўғрисини айтганда, шу каби туйғулар ва рашкка 
берилган одам ҳам бу маймунлар сардоридан фарқ 
қилади деб айтиш қийин. Ва бундай одам, кўпинча, 
ўзига ва яқинларига, худди шу сардорга ўхшаб зиён ет
-
казади.
Рашкчи нимадан қўрқади?
Ўз севгилиси бошқа бирор одамни ундан афзалроқ 
кўриб қолишидан қўрқади.
Агар мен ўзимни маълум жиҳатдан кам-кўстли одам 
деб ҳисобласам 
(бўйи­бастим, юз­кўзим, маълумо-
тим, бойлигим, мансабим, обрўйим, маданиятим, 
салоҳиятим, шалпанг қулоғим, йиртиқ пайпоғим...)
, 
яъни «севимли бўлишга унчалик муносиб эмасман», 
деган гумоним бўлса, унда мен севган одамим бун
-
дай «камчилик лари» бўлмаган одамни севиб қолиши 

---

59
мумкинлигининг ўзи мени даҳшатга солади. Ва бу та
-
биий, чунки ўзимни ўзим севмаганимдан кейин, 
ме
-
нинг бахтим
бошқа биров
(севгилим, жуфти-ҳалолим, 
ота-онам) 
мени севиш­севмаслиги билан тўла­тўкис 
боғлиқ бўлиб қолади.
Ўзини севмаслиги, ҳатто ёмон кўриши рашкчининг 
хаёлига ҳам келмайди, чунки бутун хаёли қўрқув ис
-
канжасига олинган бўлади. Қўрқув бошланган жойда 
эса фикр тўхтайди. Бундай ҳолда хаёл тўрт томонга 
олиб қочади, ҳеч бир мантиққа сиғмайдиган вазият
-
ларни тасаввур қилади, йўқ ердан бор қилади, яққол 
кўриниб турган нарсани йўққа чиқаради.