Jizzax politexnika instituti

2.8. Salomatlikni tiklash va nogironlar uchun harakatli о’yinlarning ahamiyati

Ma’lumki turli sabablar bilan kattayu-kichik yoshdagi kishilar shamollashi yoki boshqa dardlarga chalinishi tabiiy bir holdir. Ularga eng avvalo tibbiy yordamlar kо’rsatilib, oyoqqa turg’aziladi va jismoniy harakat qilish tavsiya etiladi. Shu sababdan yosh bolalarga kо’proq tо’p bilan о’ynash, ochiq havoda sayr qilish, yugurish-sakrash о’yinlaridan foydalanish mumkin. Katta yoshdagilar futbol, basketbol, tennis о’yinlari va о’zlariga ma’qul bо’lgan boshqa harakatli о’yinlar (bilak kuchini sinash, turnikda tortilish, tо’pli estafetalar va h.k) bilan mashg’ul bо’lib, tanani qizitish, terlatish lozim. Shunda kasallik alomatlari tezda ketadi.

Kattayu-kichik yoshdagi bolalar, о’smirlar va katta yoshdagi kishilar orasida tug’ma ravishda yoki biron sabab bilan nogiron bо’lib qolganlar uchraydi.

Nogironlikning turlari g’oyat kо’p. Ularni asosan quyidagi katta guruhlarga ajratish

mumkin, ya’ni:

1. 
   Harakat faoliyati tetik va о’yinlarga yaroqlilar (kar, kо’r, soqovlar va qо’l yoki oyoqdan ajralganlar).
   
2. 
   Yurish va oddiy harakatlarni bajarishga qiynaluvchilar (umurtqa pog’onasi, qо’l, Oyoq bо’g’inlari yoki mushak asablari shikastlanganlar).
   
3. 
   Moslamalar (protez), aravachalarda о’tirib yashovchilar.
   
4. 
   Yotib qolganlar va b.
   

Mazkur guruhlardagi nogironlar о’zlarining holatlariga qarab harakatli о’yinlar, mashqlarbilanshug’ullangisikeladi. Lekin, ulargadoimomaxsusо’yinlarbilanshug’ullanishgakame’tiborberiladiyokiо’yinlartaqiqlanadi.

Ma’lumki, nogironlarbilanjismoniymashqlarvaba’ziо’yinlarniо’tkazishuchunodatdashifokorlarningruxsati, maslahatizarurdir. Shungaasosanulargaxizmatqiluvchilar, oilasharoitidaota-onalar (boshqalarham) nogironlaruchunmaxsusharakatliо’yinlarnibajartirishilozim.

Nogironlarningholati (guruh) vaqiziqishigaqarabtо’pо’yinlari, estafetalar, tortishish, bilakkuchinisinash, osilish, tirmashibchiqishkabiо’yinlarnibajartirishyaxshinatijalarberishimumkin.

Yurishgaqiynaluvchiyokiyuraolmaydigan (qо’l-oyoqlarisog’) bemorlar, nogironlaruchuntо’plarniuzatish, tо’pniilibolish, rezina, chо’ziluvchimateriallarbilantortinishkabiо’yinlartavsiyaetilsamaqsadgamuvofiqbо’ladi.

Engkichikyoshdagisoqov, kar, kо’rbolalargatо’pbilanо’ynaladiganо’yinlarma’qulkeladi. Ya’nitо’plarnidumalatibungayetib (emaklab) olish, tо’pniqо’ldatutish, otishkabiharakatlarnikо’proqbajartirishgatо’g’rikeladi.Masalan: