Jizzax politexnika instituti huzuridagi sharof rashidov politexnika texnikumi

Oilaning kuchi: arilar to'liq qoplab o'tirgan mumkatak inchali romlar soniga qarab aniqlanadi. Oilaning kuchi 5-6 ta inchali romda arilar bo'lsa to'la kuchli oila bo'ladi.
Lichinkalar soni: mumkatak inchali romlardagi usti berkitilgan lichinkalar soniga qarab aniqlanadi. Agar ona ari inchalarga bir tekisda tuxum qo'yayotgan bo'lsa, u holda sifatli, agarda inchalarga onda-sonda tuxum qo'yayotgan bo'lsa, sifatsiz ona ari bo'ladi.
Oziqning miqdori: mumkatak inchali romlardagi asalga qarab chamalab aniqlanadi. Katta hajmdagi 435x300 millimetrli mumkatak romlarda 3,5-4 kg gacha, ko'p qavatli uyalaming 435x250 mm inchali romlarida esa 3 kg gacha asal bo'lishi kerak.
Oilaning ichidagi inchali romlarning sifati ona ari tuxum qo'yishiga yaroqliligiga qarab aniqlanib, mog⁷ or bosgan, sichqon kemirgan, hajmi kichrayib qorayib ketgan va erkak ari inchalari ko'p bo'lgan sifatsiz mumkatak romlar olib tashlanadi.
Agarda oilada bahorda oziq modda bo'lmasa, u holda ona arining tuxum qo'yishi kamayadi. Chunki oziq bo'lmasa, lichinkalaming rivojlanishi susayadi, harorat ko'tarilishiga dosh bera olmaydi. 10-12 kg gacha oziqasi bo'lgan oila yaxshi rivojlanadi, har bir oila arisining 1 ta kuchiga 1 kg oziq kerak bo'ladi.
Me'yorida yaxshi rivojlanayotgan davrda 30 kg asal iste'mol qilinadi. Shundan 8-10 kg oziqni asalarichi uyaga solib qo'yadi, 18-20 kg ni asalarilarning o'zi erta gullaydigan o'simlik gullaridan olib keladi.
Bahor kelishi bilan oilani isitish maqsadida bo'sh romlar olib qo'yiladi. Asalarilar nechta romni qoplab turgan bo'lsa, shuncha rom qoldiriladi. Oilaning ichki hajmi qancha qisqartirilsa, oila shuncha tez rivojlanadi.
Bahorda oila sun'iy, ya'ni yostiqchalar vositasida isitiladi. Asalarilarni ko'chirish paytida iloji bo'lsa, yuqori yostiqchalarni olib tashlab, o'rniga bo'sh romlar qo'yish kerak.
Ari oilasining ahvolini aniqlayotgan bir vaqtda uning ichki hajmi ham tartibga keltiriladi, ya'ni ari oilasini jadal rivojlantirish uchun sharoit yaratiladi. Buning uchun uyaning ichki hajmini tartibga keltirishda oilada yetarli oziq va ona arisi tuxum qo'yishiga yaroqli toza hamda sifatli mumkatak inchali romlar bo'lishi ta'minlanadi, ortiqcha va yaroqsiz mumkatak inchali romlar olib qo'yiladi, uyaning ichki hajmi kerakligicha qisqar- tirilib, isitkich yostiqchalar yordamida o'rab qo'yiladi. Ayniqsa, kuchsiz ari oilalarida bo'sh mumkatak inchali romlar ajratib olinib, kerakli oziq bilan ta'minlanadi.
Bahorgi taftish natijalari alohida ro'yxatga yozib qo'yiladi. Ari oilasini to'liq tekshirib taftish qilish yo'li bilan asalarichi har qaysi ari oilasining ahvoli haqida to'liq tushunchaga ega bo'ladi.