Jizzax davlat pedagogika instituti «tasdiqlayman»

3. Tarbiyaviy ishlarning samaradorligini baholash mezonlari. Baholash – bu tarbiyaviy ko’nikma va axloqiy malakani o’zlashtirganini aniqlashdir, mezon esa aniqlashga qo’yiladigan talablar va extiyojlar majmuasidir [9, 306]. Quyida berilgan tarbiyalanganlik ko’rsatgichlari va ularning mezonlaridan foydalanib, o’quvchilarning tarbiyalanganlik darajasini aniqlash mumkin. Bunda har bir yo’nalishga besh ballik tizimdan foydalanib, har bir o’quvchining yoki shaxsning tarbiyalanganlik darajasini kuzatish, savol-javob, suhbat, test o’tkazish natijalari bo’yicha aniqlash mumkin.

Shu ma’noda e’tiborni o’quvchilarning tarbiyalanganlik darajasini aniqlashning mezonlari masalasi tahliliga tortish bilan cheklanamiz.

Pedagogik mezonlar - bu shaxs ma’naviy, intellektual, kasbiy, fiziologik, psixologik va ijtimoiy yetukligining jamiyat talablariga mos keluvchi ko’rsatgichlari majmuidir [2]. Shu ma’noda talabalarni oliy pedagogik ta’lim jarayonida tarbiyaviy ishlar jarayonida baholashning mezonlari quyidagilarga tayanadi:

1) tarbiyaviy ishlar tizimi bo’yicha tegishli bilimni o’zlashtirish;

2) tarbiyaviy ishlar jarayonida ma’naviy jihatidan yetuk bo’lish;

3) tarbiyaviy ishlar tizimida intellektual salohiyatga ega bo’lish;

4) tarbiyaviy ishlar tizimiga doir kasbiy tayyorgarlikka egalik;

5) yuksak axloqiy fazilat va me’yorlarga odatlanish.

Bu asoslar bilan talabalar oliy pedagogik ta’lim olish jarayonida mazkur vositalar yordamida tanishtirilishi maqsadga muvofiqdir:

a) mutaxassislik va tarbiyaviy ishlar metodikasi fanlarini chuqur o’qitish vositasida;

b) ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar va to’garaklar vositasida.

Buning natijasida talabalarni tarbiyaviy ishlar samaradorligini baholash mezonlarini shakllantirish ilmiy-pedagogik va amaliy asoslariga ega bo’lishi kerak. Shunga asosan bu masalada quyidagi yondoshuv samarali bo’ladi: