|
Chet el tajribasi, ekspriment, toyifali ta’lim, bakalavr, magistr, oliy texnologiya maktablari, oliy muhandislik maktablari, oliy arxitektura maktablari, oliy tijorat maktablari, siyosiy fanlar oliy maktabi, oliy pedagogik va filologiya bilimgohlari, oliy tibbiyot o`quv muassasalari, oliy badiiy maktablar, o`zluksiz ta’lim [malaka oshirish].
Mavzuni va alohida savollarini o`rganish uchun foydalanilgan va tavsiya etilayotgan adabiyotlar ro`yxati:
J.G.Yo`ldoshev “Xorijda ta’lim” T.:1995
J.G.Yo`ldoshev “Yangi pedagogik texnologiyalar yo`nalishlari,muommolari va yyechimlari” T.:1999
J.G.Yo`ldoshev.S.A.Usmonov “Pedagogik texnologiya asoslari” T.:2001
N.Saidahmedov. “Yangi pedagogik texnologiya” T.:2003 5.A.Abduqodirov, R.Ishmuhammedov. “Ta’limda innovatsion texnologiyalar” T.:2008
6. S.Usmonov. “Pedagogik texnologiya asoslari” T.:2004
Vatanimiz ta’limi keng qamrovli islohotlarni amalga oshirishdek murakkab jarayonni boshidan kechirmoqda ulardan ko`zda tutilgan maqsad maktab faoliyatini demokratlashtirish, uning insonparvarlik tamoiyillarini rivojlantirish, bu vazifalarning muvaffaqiyatli hal qilishning muhim shartlaridan biri chet el maktabi va pedagogikasi tajribalariga munosabatni tubdan o`zgartirishdan iborat ekanligini hayotning o`zi ko`rsatmoqda.
Bu tajribalarni sinchkovlik va qunt bilan o`rganish orqali ta’limda xato va yanglishishlardan, shubhali xulosalardan o`zimizni saqlashimizdan tashqari ta’lim-tarbiyada qotib qolgan, eskirgan, o`z dolzarbligini yo`qotib borayotgan ish shakllari va uslublaridan tezroq xalos bo`lish bilan birga, uni munosib tarzda yangilashda qo`shimcha boy manbalarga ham ega bo`lamiz.
Shuni e’tirof etish kerakki, rivojlangan mamlakatlarda ta’lim sohasida ulkan o`zgarishlar sodir bo`layotgan bir davrda bizda ta’lim mazmunini yangilash uni boshqarish yangi pedagogik texnologiyani maktab hayotiga tatbiq etishda hamon kamchiliklar mavjud.
Ta’lim-tarbiyada samarali islohotlarni amalga oshirish talab etilayotgan hozirgi davrda esa ilmiy-texnika taraqqiyoti yangi texnalogik rivojlanishlar sharoitida muvaffaqiyatli faoliyat ko`rsata oladigan jamiyat a’zolarini etishtirib berish yosh avlodni kasb-hunarga yo`naltirishda davlat xizmatini hamda o`rta ta’limning ko`p variantli uchinchi bosqichini joriy etish ta’lim mazmunini yaxshilashda pedagogik vositalarni qo`llash ta’limda tashabbuskorlik va ijodkorlikka keng yo`l ochish uni muqim tizimlarini yaratish kabi chet el tajribalarini o`rganish ayni muddaodir.
Rivojlanayotgan xorijiy davlatlarda ta’limning, mamlakat ichki siyosatiga faol ta’sir etadigan ijtimoiy jarayon ekanligi, haqiqatdir. Shu tufayli ham chet mamlakatlarda maktab ehtiyojini iqtisodiy taminlashga qaratilayotgan mablag` miqdori yildan yil oshib bormoqda .Yaponlarda, masalan “maktab muvaffaqiyat va farovonlik timsoli”gina bo`lib qolmay, “u insonlarni yaxshilaydi”, degan fikr ishonch timsoliga aylangan. Rivojlangan mamlakatlarda pedagogik tatqiqotlarni amalga oshiradigan ko`p sonli ilmiy muassasalar faoliyat olib boradi.
Fransiya, Germanya, AQSh, Yaponiyada ta’lim-tarbiya nazariyasi muommolari bilan yuzlab davlat va xususiy tashkilotlar, universitetlar, pedagogik tatqiqot markazlari shug`ullanmoqda. Ular faoliyatini esa xalqaro ta’lim markazlari, masalan AQShda xalqaro ta’lim instituti muvoffiqlashtirib bormoqda. Asosiy o`quv dasturlariga ma’lum cheklanishlarni kiritish, alohida predmetlarni urganishni kuchaytirib, ularni chuqur o`zlashtiradi va o`quvchilarni ortiqcha yuk dan halos qiladi. Bu masalani ijobiy hal etishda o`quv kurslari integrasiyasini amalga oshirishga yordam beradi. Hozirgi paytda rivojlangan mamlakatlar o`quv dasturiga integrasiyalashtirilgan kurslarni kiritish to`la amalga oshirildi. Fransiya maktablarida ularga 6-10 foiz, Buyuk Britaniya maktablarida 15 foiz o`quv soatlari ajratildi. Chet el tajribalari shuni ko`rsatdiki, ta’lim mazmunini qayta qurish ishida shoshma-shosharlikka yo`l qo`yib bo`lmaydi. Fikrimizcha, bu sohada samaraliroq yo`l integrasiya va ixtisoslashtirishga asoslangan o`quv dasturini yaratishdir.
Rivojlangan davlatlarda iqtidorli bolalarga e’tibor tobora ortib bormoqda. Qobiliyatli bolalar bilan ishlash dasturlari AQShda keng ko`lamga ega keyingi davrlarda o`z tengdoshlariga nisbatan qobiliyati bir necha barobar ilgarilab ketgan bolalar bugun ko`pchilikni tashkil etmoqda. Bunday iqtidorli talabalar maktabi g`arbda 60-yillardayoq paydo bo`lgan edi. Qobiliyatli bolalar bilan ishlash dasturi AQShda keng rivojlangan. 70-yillarda AQShda kelajak maktabi umummilliy loyihasini amalga oshirishga kirishildi. Bu ekspriment mazmunini o`qituvchilarga mustaqil ishlash imkoniyatini berishdan iborat.
Do'stlaringiz bilan baham: |
