Жиззах политехника институти



Download 0,61 Mb.
bet24/45
Sana23.02.2022
Hajmi0,61 Mb.
#127341
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   45
Bog'liq
мехнатни мухофазасиМ.М

V группага катта электромонтёрлар, электрослесарларнинг бригадирлари, инженер ва техник булиб иш бошловчилар киради.
VI группадаги шахсларга куйидагилар зарур: 1) электрокурилмалардаги умумий иш стажи камида 5 йил ва ёши 23 дан кам булмаслиги керак; 2) бирор пунктдаги талабларнинг куйилишига сабаб нимада эканлигини аник тасаввур кила олишлари керак; 3) узи ишлаётган участкадаги схемалар ва асбоб-ускуналарни билиши керак; 4) бошка группадаги шахсларга хавфсизлик коидаларини ва биринчи ёрдам курсатишни ургата билиш зарур. Бу группага катта монтёрлар, мастерлар, техниклар, инженерлар эга булишлари мумкин.
Айтиб утилган ходимлар каторига кирмайдиган инженер-техник ходимларнинг хавфсизлик техникасидан билимлари 3 йилда бир марта текширилади.
Хар кандай электр курилмасини, агар унинг металл корпусларида электр кучланиши хосил булиши хавфи булса, кайси жойда ва кандай бинода ишлатилишидан катъий назар, унинг корпуси ерга улаб куйилади ва бу электр установкаларини ерга улаб мухофаза килиш деб аталади. Ерга улаб мухофаза килишнинг асосий мохияти ишлатилаётган электр асбобларининг металл корпусларида электр кучланиши пайдо булса уни ерга утказиб юборишдан иборат.
Электр курилмаларни ерга улаб мухофаза килишнинг асосий хусусияти, курилма корпусига утиб кетган кучланишни хавфсиз кучланиш даражасига тушириш, шунингдек, ерга уланган жой атрофида потенциаллар айирмаси хосил булмаслигини таъминлашдан иборат.
Ерга улаб мухофаза килиш курилмаси деганда, ерга кокилган ва электр токини ерга утказиб юбориш учун мулжалланган металл утказгич тушунилади. Ерга улаб мухофаза килиш курилмалари асосан икки хил булади: бир жойга йигилган ва контур буйича жойлаштирилган.
Бир жойга йигилган ерга улаб мухофаза килиш курилмасида ерга кокилган металл козиклар цехдан ташкаридаги айрим майдонларга ёки цехнинг маълум бир участкасига урнатилган булади. Бу усулдаги мухофаза килишнинг асосий камчилиги ерга уланган козик билан мухофазаланаётган курилма орасида масофа борлиги. Шунинг учун хам бундай мухофаза килиш курилмаси куйидаги холларда кулланилади: а) кучланиши 1000 В дан ошмайдиган электр курилмаларида; б) ерга утиб кетаётган ток кучи унча катта булмаган курилмада; в) одам учун хавфли булган кучланишлар хосил килмайдиган электр курилмаларда.
Бундай курилманинг ижобий томони шундаки, уларни каршилиги кам булган, тупроги нам ва ташландик жойларни танлаш имконияти борлигидир.
Контур буйича жойлаштирилган ерга улаб мухофаза килиш курилмасининг асосий принципи, ерга улашга мулжалланган металл козиклар, электр курилмаси урнатилган майдон атрофи буйлаб хисоблаб чикилган маълум ораликлар буйича жойлаштириб чикилади ва узаро металл полосодан килинган утказгич ёрдамида бир-бири билан пайвандлаб улаб куйилади.
Ерга улаб мухофаза килиш курилмалари икки хил куринишда булиши мумкин:

  1. Сунъий курилмалар, улар факат ерга улаб мухофаза килишга мулжаллаб урнатилади.

  2. Табиий курилмалар, булар бошка максадлар учун урнатилган металл конструкциялардан хам фойдаланиш мумкин.

Сунъий ерга улаш курилмалари вертикал урнатилган металл таёкчалардан ташкил топган булади. Ерга улаш курилмасининг вертикал урнатиладиган тури учун диаметри 3-5 см булган пулат трубалар ва 40х40 ва 60х60 мм ли пулат учбурчакларини 2,5-3 метр узунликдаги катакчалари олинади. Уларни 0,5 метр чукурликдаги арикчалар козилиб маълум ораликда ерга кокиб чикилади ва узаро пулат полосо ёрдамида пайвандлаб бириктирилади.


Табиий ерга улаш курилмалари сифатида иситиш учун ёки бошка максадлар учун ерга урнатилган трубопроводлар ва ер билан туташ булган биноларнинг темир бетон кисмларидан фойдаланиш мумкин.Табиий ерга улаш курилмаларининг афзалликлари шундаки, уларнинг токни ерга окиб утишига каршилиги кам булиши билан бирга, иктисодий нуктаи назаридан хам фойдали.
Электр курилмаларини урнатиш коидаси талабларига кура, ерга улаб мухофаза килиш курилмасининг умумий каршилиги, йилнинг хамма фасллари учун 1000 В кучланишгача булган электр курилмаларида 4 Ом дан катта булмаслиги керак.
Электр курилмаларида ишлаётганлар учун мухофаза воситалари хилма-хилдир. Бу воситаларининг энг мукаммал килиб бажарилганлари хам баъзи бир холларда электр хавфсизлигини барибир тула таъминлай олмайди. Электр утказгични мустахкам ток утказмайдиган мухофаза кобиклари билан жихозламасак, ток утказгичлари якинида ишлаётган кишилар учун электр хавфи аник. Шунингдек баъзи бир ишлар электр токини учирмаган холда олиб боришга тугри келади, бунда электр асбобларининг мухофазалаш талаб килинади, шунингдек, баъзи бир холларда электр тармокларида электр кучланишни узиб ремонт ишларини бажаришга тугри келади. Бундай холларда тусатдан билмасдан токка улаб юбориш тузатиб булмайдиган хавфли вазиятларга олиб келади.
Шу сабабли бу холатларнинг олдини олиш максадида мухофаза воситаларидан, мухофаза асбобларидан фойдаланишга тугри келади. Мухофаза аслахалари шартли равишда 3 турга булинади: кобикли, тусикли ва сакловчи.
Электрдан сакловчи кобикли мухофаза воситалари асосан икки турга булинади:

  1. Асосий мухофаза воситалри.

  2. Ёрдамчи мухофаза воситалари.

Кобикли асосий мухофаза воситаларга узок вакт электр кучланишлари таъсирида ишлаши мумкин булган ва электр кучланишидан мухофаза килиш кобилиятига эга булган воситалар киради. Улар билан электр кучланишига эга булган утказгичларда электрни узмасдан ишлашга рухсат этилади. Бундай воситаларга резинадан килинган кулкоплар, дастаки мухофаза кобиклари билан жихозланган электр асбоблари, мухофазаланган штангалар, электр улчаш асбоблари, шунингдек мухофазаланган кучланишни улчаш асбоблари киритилади
Ёрдамчи электр токидан мухофаза килувчи воситаларга, узи етарли каршиликка эга булмаган ва шунинг учун айрим холда электр токидан химоя кила олмайдиган лекин электр таъсирини кисман камайтириш имкониятига эга булган воситалар киради. Улар асосий воситаларга кушимча равишда уларнинг мухофаза кобилиятини ошириш учун хизмат килади. Ёрдамчи мухофаза воситаларига диэлектрик калишлар, гиламчалар, оёк остига куйиладиган курук тахтадан килинган тагликлар киради.
Тусик мухофаза воситалари электр ток таъсиридан вактинча тусиш йули билан мухофаза килади, масалан панжара сифатидаги тусиклар, клеткалар, шунингдек ток таксимлагич шкафлари. Баъзи холларда эса вактинча электр асбобларини ерга улаб мухофазалаш мумкин.
Сакловчи мухофаза воситалари ишчиларни нур, иссикли ва механик жарохатлардан шахсий саклаш вазифасини бажаради. Буларга мухофаза кузойнаклари, противагазлар, махсус кулпоклар киради.



Download 0,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   45




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish