Jismoniy tarbiya va sport nazariyasi

2.Matematik xisoblash ilmiy tadqiqot metodikasidan foydalaniladi haqida ma'lumotlarga ega 
qilish. 

---

 
 
 
84 
 
Keyingi  yillarda  biologiya  va  pedagogika  fanlarida  tadqiqotning  matematik  hisoblsh 
usuliyatlaridan keng foydala-nilmoqda. 
Hamma voqealarning, atrofimizni o’rab olgan har qanday jarayonlarning ikki tomoni – sifat va 
miqdor tomoni bo’ladi. Ma’lumki, matematika voqelarning abstrakt shakldagi miqdor tomonini 
o’rganadi. Shuning uchun ham matematik usuliyatlardan foydalanishdan voz kechish tadqiqotchini 
masalaning faqatgina bir tomonini – sifat tomoninigina o’rganishga, uni to’la o’rgana olmaslika 
mahkum etadi. Bunday yarim-yorti yondashish tadqiq etiladigan 
muammoni  aniqlab  tadqiqotni  boshlanish  etapida  yo’l  qo’yilishi  mumkin  xolos.  Ilmiy 
tadqiqot  hali  aniqlnmagan  taqdirdagina  mumkin,  lekin  olib  borishda  voqealarning  barcha 
tomonlarini, jumladan miqdor tomonla-rini ham tadqiq etish muammosi turadi. 
«Fan  matematikadan  foydalanishga  muyassar  bo’lgandagina  takomiliga  etadi»-  degan  edi 
Polp Lafarg. Shunga ko’ra jismoniy tarbiya nazariyasining tadqotlarida keyinga yillarda matematika 
fanlaridan  foydalanilmoqda,  lekin  hozirgi  paytda  asosan  matematik  statistika  ilmiy  tadqiqot 
jarayoniga muhim ahamiyat kasb etmoqda. 
Matematik  statistikadan  biologiya  masalalarini  hal  etishda  o’ziga  xos  ravishda  qo’llanilib 
bometriya yoki variatsion statistika orqali amalga oshiriladi.  
Tadqiqot  natijasida  olingan  materiallar  tadqiqotning  son  va  miqdor  jihatlarini 
mujassamlashtiradi. Raqamlar, ko’rsatkichlarni aniqligi tadqiqotchiga matematik jihatdan to’gri va 
aniq fikrlar, mulohazalar chiqarishga, tadqiqot jarayoni bo’yicha taqqoslash, umumlashtirish, aniq 
xulosalar chiqarishga yordam beradi.  
Agarda  suzuvchilar  yoxud  basketbolchilarning  eksperimental  va  kontrol  guruhlarni  yigib 
ularni  kuch  talab  qiladigan  mashqlar  bilan  shugllanish  mashgulotlarining  samaradorligi  tadqiq 
qilinsa,  shugullanuvchilarning  jinsi,  yoshi,  sport  maho-rati  darajasiga  qarab  nazariy  fikrlarni 
amaldagi holati haqida aniq ma’lumotlar tayyorlash mumkin. Shuning uchun matematika fanining 
matematik  statistikasi  jismoniy  tarbiya  nazariyasi  va  usuliyati  hamda  qator  sport  fanlarining 
nazariyasi  va  usuliyatida  ilmiy  amaliy  masalalarni  ijobiy  hal  qilish,  o’quv  tarbiya  va  sport 
trenirovkasi jarayoni takomil-lashtirishda muhim ahamiyat kasb etmoqda.  
Ilmiy tadqiqot usuliyatlari doimiy bo’lmay ular o’z o’rinlarini yangi va progressiv tadqiqot 
uslubiyatlariga bo’shatib beradi. Barcha fanlar qatori jismoniy tarbiya fanining rivoji ko’p jihatdan 
ilmiy tadqiqot usuliyatla-rining rivojlanganligi natijalariga bogliqdir.