Jismoniy tarbiya gigiyenasi va sportning tibbiy fiziologik asoslari

Massajning mushak tizimiga ta’siri 
Odam hayoti va faoliyati uchun 
mushaklar
muhim ahamiyatga ega, chunki odam tanasini 
harakatga keltiruvchi mushaklardir. 
Silliq mushaklar ichki a’zolar qon tomirlarining faoliyati uchun muhimdir. YUrak mushaklari 
(miokard) esa yurak faoliyatini ta’minlaydi. Miokardning hujayralari qo’zaluvchanlik xususiyatiga 
ega. 
Massaj ta’sirida mushaklar mustahkamlanadi, ularning tonusi va elastikligi ortadi, qisqarish 
funktsiyasi yaxshilanadi, quvvati ko’payadi, ish qobiliyati ortadi. 
Massajning faol uslublari tufayli mushaklarga arterial qon ko’proq kela boshlaydi, 
mushaklardagi toliqish yo’qoladi, tiklanish jarayoni tezlashadi. 
Toliqqan mushaklarning ish faoliyati besh daqiqalik massajdan so’ng 3-7 marta ortadi. 
Mushaklar ish faoliyatining bunday ortishi jismoniy mehnatda qatnashmagan mushaklarni massaj 
qilganda ham kuzatiladi. SHuning uchun ayrim mushak guruhlari toliqqan vaqtda mehnatda ishtirok 
etmagan mushaklarni massaj qilish maqsadga muvofiqdir. Massaj ta’siri natijasida mushak 
atrofiyasi sekinlashadi. 
Massaj mushaklarda kechadigan oksidlanish-qayta tiklanish jarayoniga ham sezilarli ta’sir 
ko’rsatadi, kislorodning oqib kelishini ko’paytiradi va mushak to’qimasi hujayralarining
assimilyatsiya funktsiyasini yaxshilaydi. 
Massaj natijasida mushaklarda plastik (tuzilish) va energetik jarayonlar yaxshilanadi, shu 
bilan birgalikda, mushaklarning funktsional imkoniyatlari, mushaklar kuchi va chidamliligi oshadi. 

---

Mushaklar-gavda mushaklar, bosh mushaklari, oyoq-qo’l mushaklariga bo’linadi. Gavda 
mushaklari gavdaning orqa tomonida joylashgan (orqaning yuza va chuqur mushaklari) va 
gavdaning oldingi tomonida joylashgan (oldingi bo’yin mushaklari, ko’krak mushaklari va qorin 
mushaklari) mushaklarga bo’linadi.