Jismoniy tarbiya gigiyenasi va sportning tibbiy fiziologik asoslari

Psixogen kasalliklar - me`yoridan ortiq aqliy mehnatdan zo`riqish, g`am-tashvish, qo`rquv, tez-tez hayajonlanish, uyqusizlik kabi holatlar oliy nerv faoliyatini (bosh miya po`stloq qismining nerv hujayralari faoliyatini) zo`riqtirib, bosh miya po`stloq va po`stloq osti nerv markazlari faoliyatining buzilishiga olib keladi. Buning natijasida nevroz (nevrosteniya, isteriya, psixosteniya), gipertoniya, yurakning ishemik, stenokardiya, miokard infarkti, miya insulti va boshqa kasalliklar yuzaga kelishi mumkin.
Kasallikning ichki (endogen) sabablari - nasl kasalliklari kiradi.
Gen kasalliklari – genning mutatsiyasi tufayli yuzaga keldigan kasalliklar.
Genlar orqali beriladigan nasl kasalliklar – Albinizm, daltonizm, gemofiliya, kar-soqovlik, shizofreniya kabi kasalliklar.
Albinizm – teri, ko`z, sochning rangsizligi (oppoq bo`lishi).
Daltonizm – ko`zning rang bilish qobiliyatining buzilishi.
Gemofiliya - qonning ivish xususiyatining pasayishi tufayli vaqti-vaqti bilan burundan qon ketish. Yengil shikastlanganda ham jarohatdan ko`p qon ketishi.
Shizofreniya – og`ir psixik kasallik.
Xromosoma kasalliklari – xromosoma mutatsiyasi tufayli yuzaga keldigan kasalliklar.
Reaktivlik - biror tashqi ta`sirga, odam organizmning javob qaytarish xususiyati bo’lib, tashqi muhitning turli xil noqulay ta`sirlariga organizmning moslashish qobiliyatini belgilaydi.
Rezistentlik – kasallik qo`zg`atuvchi omil ta`siriga odam organizmining chidamliligini oshishidir.
Immunitet - odam organizmining yuqumli kasallikka berilmaslik xususiyati, ya`ni organizm o`zini yuqumli kasallikdan himoya qilishidir.
Tug`ma immunitet - onadan bolaga beriladi. Lekin bu immunitet bolaning birinchi yoshidayoq, hatto birinchi oylardayoq, o`z kuchini yo`qotadi.
Orttirilgan tabiiy faol immunitet. Odam biron bir yuqumli kasallik bilan xastalanib, tuzalgandan keyin uning organizmida ana shu yuqumli kasallikni qo`zg`atadigan mikrob (virus) ga qarshi hosil bo`ladi. Buning natijasida bu odam butun umri davomida, mazkur yuqumli kasallik bilan hech qachon takror kasallanmaydi. Masalan, qizamiq, qorachechak, tepki, bo`g`ma, ko`kyo`tal kabilar.