Jismoniy madaniyat

 

itstidorli

 deymiz.  

Iqtidor

  -  insonning  o‘z  xatti  -  harakatlari,  bilimlari, imkoniyatlari,  malakalariga 

nisbatan  sub’ektiv  munosabatidir.  Iqtidorli  odam  genial  yoki  talantli  bo’lmasligi 

mumkin,  lekin  u  har  qanday  ishda  mardlik,  chidamlilik,  o‘z-o‘zini  boshqara  olish, 

tashabbuskorlik  kabi  fazilatlarga  ega  bo‘lib,  o‘zlari  shugullanayotgan ishni  bajonidil, 

sitkidildan  bajaradi.  Ular  ana  shunday  harakatlari  bilan  ba’zi  uta  iste’dodli,  lekin 

kamharakat  kishilardan  ko`ra  jamiyatga  ko‘prok  foyda  keltiradi.  Iqtidorli  insonda 

iste’dod  soxibi  bo‘lish  imkoniyati  bor,  zero 

iste’dod

  -  har  tomonlama  rivojlangan, 

nihoyatda kuchli va takrorlanmas qobiliyatdir.  

Ch.Spirmen  faktorial  analiz  metodi  yordamida  yuqorida  sanab  o‘tilgan 

ko`rsatgichlar o‘rtasida bog‘liqlik borligini isbot qilib, aklning haqikatan 

ham murakkab tuzilmaga ega bo‘lgan psixik xususiyat ekanligini ko’rsatdi. Boshqa bir 

olim  Dj.Gilford  esa  aklni  bir  qator  aqliy  operatsiyalar  (analiz,  sintez,  taqqoslash, 

mavxumlashtirish,  umumlashtirish,  sistemaga  solish,  klassifikatsiya  qilish)  natijasida 

namoyon bo‘ladigan xususiyat sifatida o‘rganishni taklif etgan. Bu olimlar akl so‘zidan 

ko`ra intellekt so‘zini ko‘prok ishlatib, bu so‘zning o‘ziga xos talqini borligiga e’tiborni 

karatganlar. Chunki ularning fikricha, intellektual potensialga ega bo‘lgan shaxsnigina 

qobiliyatli, deb atash mumkin. Intellektual potensial esa bir tomondan hayotdagi barcha 

jarayonlarga, boshqa tomondan - shaxsga bevosita alokador tushuncha sifatida qaralgan 

va  uning  ahamiyati  shundaki,  u  borliqni  va bo‘ladigan  xodisalarni  oldindan  bashorat 

qilishga  imkon  beradi.  Shu  urinda  «intellekt»  so‘zining  lugaviy  ma’nosini  tushunib 

olaylik.