Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

nisbatlarini tajribada asoslash 

 

Maxsus  tayyorgarlik  bosqichida  mashg‘ulot  vositalari  mazmunida  MJT 

uchun  ajratilgan  vaqt  borasida  o‘zgarishlar  sodir  bo‘ldi,  ya’ni  maxsus  yordamchi 

mashqlarni  bajarish  soni  ko‘paytirildi.  Bu  umumiy  vaqtning  o‘rtacha  25-28%  ni 

tashkil  etdi.  Bu  bosqichning  birinchi  haftasida  UJT  vositalari  47%  gacha 

kamayganligi    kuzatildi,  MJT  vositalariga  esa  53%  ajratildi.  O‘z  navbatida,  UJT 

bo‘yicha mashg‘ulot mazmuni sport o‘yinlari, yugurish mashqlari va girya hamda 

kross  bilan  mashqlarning  qisqarishi  evaziga  kamaytirildi.  UJT  bo‘yicha 

mashqlarda  shiddat  7-9%  gacha  kamaydi,  MJT  bo‘yicha  esa  3-5%  ga  oshish 

kuzatildi, ya’ni u o‘rtacha 70-75% ni tashkil etdi. 

 

Yuqorida keltirilgan jadvallardan ko‘rinib turibdiki, 2-chi va 3-chi haftalarda  

UJT  vositalarining,  ayniqsa  sport  o‘yinlari  va  giryalar  hamda  boshqa  mashqlar 

---

53 

 

 

bajariladigan  mashqlarning  35-40%  gacha  keskin  kamayib  ketishi  kuzatildi.  O‘z 

navbatida, bu MJT bo‘yicha mashg‘ulot mashqlari sonini oshirishga imkon yaratdi. 

Bunda  oshish,  asosan,  maxsus  rivojlantiruvchi  mashqlar,  ya’ni  tortishlar  hamda 

o‘tirib  –turishlarni  bajarishda  kuzatildi.  3-chi  haftada  UJT  va  MJT  vositalari 

nisbati  32%68%  ni  tashkil  etdi.  Mashqlarni  bajarish  shiddati  xuddi  birinchi 

haftadagidek bo‘ldi. Maxsus tayyorgarlik bosqichining 4-chi haftasida mashqlarini 

bajarish  soni  oshirildi.    Bu  UJT  mashqlarini,  ya’ni  yugurish,  sakrash  va  giryalar 

hamda  gantellar  bilan  mashqlarni  qisqartirish  hisobiga  amalga  oshirildi.  Maxsus 

yordamchi  mashqlarda  shiddat  75-80%  ga  oshirildi.  Ushbu  haftada  o‘tirib  –

turishlarni  bajarish  soni  14%  ga  oshdi.  Tayyorgarlik  davrining  oxirgi  haftasida 

UJT va MJT nisbatlari shu haftaga ajratilgan vaqtning 30-70% ni tashkil etdi. 

Shunday qilib, maxsus tayyorgarlik bosqichida MJT mashqlarda bajariladigan 

harakatlar  sonini  oshirish  va  UJT  da  bajariladigan  harakatlar  sonini  kamaytirish 

hisobiga  biz  4  hafta  davomida  maxsus  jismoniy  tayyorgarlik  vaqtini  28%  ga 

oshirish  bog‘liq  bo‘lgan  ishni  amalga  oshirdik.  Nazorat  guruhida  esa  maxsus 

tayyorgarlik  bosqichida  UJT  va  MJT  mashqlarini  bajarishga  ajratilgan  vaqt 

nisbatlarida keskin o‘zgarishlar ro‘y bermadi va 60-40% ni tashkil etdi.