|
Foydalangan adabiyotlar ro`yxati.
I.A.Karimov “Barkamol avlod orzusi” Toshkent-2000.
O`zbekiston Respublikasining “Jismoniy tarbiya va sport to`g`risi”dagi qonuni (yangi tahrir). T, 2015, 4 sentyabr.
Nurshin J.M., Salomov R.S., Kerimov F.A. O`zbekcha milliy sport kurashi. – T. 1993.
Kerimov F.A. Darslik. Sport kurashi nazariyasi va usuliyati. T., 2007.
Kerimov F.A. Darslik. Sport kurashi nazariyasi va usuliyoti T., 2009.
Mirzaqulov Sh.A. Belbog`li kurash nazariyasi va uslubiyati., T. 2013.
Tastanov N.A. Yunon-rim kurashi nazariyasi va uslubiyati. T. 2013.
Tastanov N.A. Kurash turlari nazariyasi va uslubiyati. T. 2015.
Pulatov F.M. Uchebnik. Borba sambo. T. 2005.
K. Yusupov “Kurash xalqaro qoidalari, texnikasi va taktikasi” T. 2005.
E.I.Boyturaev “Sambo kurashi nazariyasi va uslubiyati” Toshkent-2016.
J. S. McIntosh.Wrestling. Mason Crest. USA 2014
Internet saytlari
http:G’G’www.arwrestling.ru.gg
http:G’G’www.uzwrestling.ru.gg
http:G’G’www.fila-wrestling.com
http:G’G’www.ziyonet.uz
http:G’G’www.uzsci.uz
http:G’G’www.lex.uz
3 – Mavzu: Sambo kurashi rivojlanish tarixi.
R E J A
Sambo kurashi rivojlanishi.
O’zbekistonda cambo kurashi rivojlanishi.
Sambo kurashi qonun qoidalari.
XX asrning 30-yillari boshlarida Rossiyada yangi kurash turi - sambo shakllana boshladi. Ushbu sport turining paydo bo’lishi va rivojlanishida V.A.Spiridonov, V.S.Oshchepkov va A.A.Xarlampievlar tashabbus ko’rsatdilar. Sambo kurashi texnik-taktik tavsiflariga ko’ra dzyudo kurashiga yaqin. Sambo kurashining asoschilaridan biri V.Oshchepkov dzyudo kurashini Yaponiyadagi “Kadokan” maktabida o’rgangan. Uning rahbarligi ostida 1931 yilda Moskva Davlat jismoniy tarbiya institutida yangi kurash turini o’rganish boshlandi.
Yangi kurash turida V.Oshchepkov kurashchilar kiyimini o’zgartirdi. U yaponcha kurashdagi an’anaviy shim va kimonodan voz kechdi, ularni sport kalta shimi hamda maxsus kurtka bilan o’zgartirdi. V.Oshchepkov sport oyoq kiyimini ham o’zgatirib, yunon-rum kurashidagi kabi, lekin qirg’og’i yumshoq botinkalarni kiritdi. Texnik harakatlardan tashlashlar va oyoqlardan ushlab olib qoqish hamda oyoqlarga og’riq beruvchi usullarni kiritdi. Shu bilan birga bo’g’ib ushlab olish usullarini bekor qildi.
Yangi kurash turi 1938 yilda tan olindi. Ushbu kurash turining nomi bir qator o’zgartirishlardan so’ng (“erkin usul”, “erkin kurash”) 1947 yilga kelib rasmiy ravishda “Sambo” deb nomlandi. U so’zlarning qisqartimasidan hosil qilingan bo’lib, “samozahita bez orujiya” - “qurolsiz o’z-o’zini himoya qilish” demakdir.
Sambo jahonning bir qator mamlakalarida keng tarqaldi. U bilan Mongoliya, Bolgariya, Yaponiya, Angliya, Ispaniya, AQSh, Frantsiya, Italiya va boshqa davlatlarda qiziqib qoldilar. 1966 yilda Xalqaro havaskorlar kurash federatsiyasi Kongressi sambo kurashini xalqaro sport turi deb tan olish hamda yunon-rum, erkin kurash bo’yicha chempionatlarning o’tkazilish muddatlarida jahon va Evropa chempionatlarini tashkil qilish to’g’risida qaror chiqardi.
Sambo bo’yicha birinchi jahon chempionati 1973 yilda Tehronda bo’lib o’tdi. Hozirgi paytda musobaqalar ham erkaklar, ham ayollar o’rtasida (1983 yildan) o’tkazib kelinadi.
1979 yilda Xalqaro sambo kurashi federatsiyasi tashkil qilingan.
Sambo kurashi o’zbek milliy kurashiga (buxorocha usul) yaqin. Va, ehtimol, shuning uchun bizning sportchilarimiz sambo kurashida yuqori natijalarga erishganlar. Sayfuddin Xodiev, Sobir Qurbonov, Bobomurod Fayziev, Vyacheslav Elistratovlar jahon chempionlari bo’lishgan.
XX asrning 30-yillari boshlarida Rossiyada yangi kurash turi - sambo shakllana boshladi. Ushbu sport turining paydo bo’lishi va rivojlanishida V.A.Spiridonov, V.S.Oshepkov va
A.A.Xarlampievlar tashabbus ko’rsatdilar. Sambo kurashi texnik-taktik tavsiflariga ko’ra dzyudo kurashiga yaqin. Sambo kurashining asoschilaridan biri V.Oshchepkov dzyudo kurashini Yaponiyadagi “Kadokan” maktabida o’rgangan. Uning rahbarligi ostida 1931 yilda Moskva Davlat jismoniy tarbiya institutida yangi kurash turini o’rganish boshlandi.
Yangi kurash turida V.Osh’epkov kurashchilar kiyimini o’zgartirdi. U yaponcha kurashdagi an’anaviy shim va kimonodan voz kechdi, ularni sport kalta shimi hamda maxsus kurtka bilan o’zgartirdi. V.Oshchepkov sport oyoq kiyimini ham o’zgatirib, yunon-rim kurashidagi kabi, lekin qirg’og’i yumshoq botinkalarni kiritdi. Texnik harakatlardan tashlashlar va oyoqlardan ushlab olib qoqish hamda oyoqlarga og’riq beruvchi usullarni kiritdi. Shu bilan birga bo’g’ib ushlab olish usullarini bekor qildi.
Yangi kurash turi 1938 yilda tan olindi. Ushbu kurash turining nomi bir qator o’zgartirishlardan so’ng (“erkin usul”, “erkin kurash”) 1947 yilga kelib rasmiy ravishda “Sambo” deb nomlandi. U so’zlarning qisqartimasidan hosil qilingan bo’lib, “samozashita bez orujiya” -“qurolsiz o’z-o’zini himoya qilish” demakdir.
Sambo jahonning bir qator mamlakalarida keng tarqaldi. U bilan Mongoliya, Bolgariya, Yaponiya, Angliya, Ispaniya, AQSh, Fransiya, Italiya va boshqa davlatlarda qiziqib qoldilar. 1966 yilda Xalqaro havaskorlar kurash federaciyasi Kongressi sambo kurashini xalqaro sport turi deb tan olish hamda yunon-rum, erkin kurash bo’yicha chempionatlarning o’tkazilish muddatlarida jahon va Yevropa chempionatlarini tashkil qilish to’g’risida qaror chiqardi.
Sambo bo’yicha birinchi jahon chempionati 1973 yilda Tehronda bo’lib o’tdi. Hozirgi paytda musobaqalar ham erkaklar, ham ayollar o’rtasida (1983 yildan) o’tkazib kelinadi. 1979 yilda Xalqaro sambo kurashi federasiyasi tashkil qilingan.
Sambo kurashi o’zbek milliy kurashiga (buxorocha usul) yaqin. Va, ehtimol, shuning uchun bizning sportchilarimiz sambo kurashida yuqori natijalarga erishganlar. Sayfuddin Xodiev, Sobir Qurbonov, Bobomurod Fayziev, Vyacheslav Elistratovlar jahon chempionlari bo’lishgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
